Nieuw boek over schaatser Jeen van den Berg: 'Sluwe vos die uit beeld is geraakt'

In het Eerste Friese Schaatsmuseum in Hindeloopen wordt vrijdag een symposium gehouden over schaatser Jeen van den Berg. Historicus Mark Hilberts schreef een biografie over de Heerenveense schaatser. Het eerste exemplaar wordt tijdens het symposium overhandigd aan Hylke Speerstra.

,,Jeen van den Berg is een fascinerend figuur uit Heerenveen”, zegt Mark Hilberts. Hij schreef een biografie over de schaatser en onderwijzer, die vrijdag wordt gepresenteerd in Hindeloopen. ,,Maar Jeen was geen voetballer zoals Abe Lenstra, en daardoor is hij uit beeld geraakt.”

Bij historicus Hilberts hangen geen posters van Jeen boven zijn bed. Dat hij toch het levensverhaal van de schaatser heeft opgetekend, is omdat Hilberts altijd geïnteresseerd is in de sportgeschiedenis. Eerder publiceerde Hilberts boeken over de Elfstedentocht en biografieën over Reinier Paping en Mindert Hepkema.

Opgegroeid in crisisjaren

In het leven van Jeen komt eigenlijk de hele twintigste eeuw aan bod. ,,Hij groeide op in de crisisjaren van voor de oorlog. Het familiebedrijf ging failliet. Jeen maakte de oorlog mee, wist uit handen van de Arbeitseinsatz te blijven, hoefde niet als soldaat mee te doen aan de zogenoemde Politionele Acties in Indië. En hij was de eerste van zijn familie die mocht studeren.”

Die studie werd de kweekschool, waarna Jeen ging werken als schoolmeester. Die baan behield hij toen hij ook als schaatser successen kreeg. ,,Jeen wist zich te verheffen, en heeft op zijn eigen manier een gigantische bijdrage geleverd aan de sportontwikkeling.”

Hoewel de schaatsende onderwijzer niet bekend staat om de rafels en randen in zijn leven, had Jeen wel degelijk zo zijn streken. ,,Hij was wel een sportman, hij wilde ook winnen. Jeen was een sluwe vos. Maar hij volgde zijn hart en passie, en deed geen concessies. Aan niet en niemand.”

‘Kwam op voor belangen sporters’

Toch spreken vriend en vijand lovend over de schaatser, vertelt Hilberts. Want Jeen was de man die altijd voor de belangen van de sporters opkwam. ,,En hij was ook een pedagoog. Ook als schaatscoach zette Jeen zich in voor de breedtesport. In zijn teams zaten ook recreactie-schaatsers, die met dezelfde inzet door Jeen werden getraind.”

De grootste prestatie van Van den Berg is het winnen van de Elfstedentocht in 1954. ,,Dat was in de tijd dat sport een hobby was, waar je niet van kon leven”, weet Hilberts. ,,Ook Abe had als voetballer een vaste baan bij de gemeente. Jeen wilde ook zekerheid en vastigheid in zijn leven.”

Op de fiets naar Elfstedentocht

Het was dus niet verbazingwekkend dat de deelnemers van de Tocht der Tochten op de fiets naar Leeuwarden kwamen, de tocht verreden, vervolgens met de fiets weer huiswaarts om thuis weer hun dagelijkse werk op te pakken.

De sporthistoricus is blij met zijn vers verschenen biografie. ,,Ik heb Jeen goed neergezet in alle facetten van zijn leven”, zegt hij. ,,Het is niet mijn bedoeling om hem te beschadigen, maar juist in zijn kracht te zetten. Het is nu aan de lezer van dit boek om te beoordelen of ik geslaagd ben in mijn opzet.”

Het boek ‘Jeen van den Berg’ verschijnt bij uitgeverij Noordboek .