Wenje yn Fryslân: manifest voor een Fries landschapsbeleid

De toenemende druk van stedenbouw en industrie, de schaalvergroting en intensivering van de landbouw en het toenemend toerisme eisen hun tol. In de komende vier jaren moeten beslissingen worden genomen: hoe gaan we in gezamenlijkheid de toekomst van Fryslân vormgeven en de Friese identiteit versterken? Het is tijd om het landschap daarbij een stem te geven.

1. Provinciale welstandscommissie ‘Landschap’

De provincies spelen een groeiende rol in de toekomst van stad en land. Er dient een provinciaal orgaan te komen dat criteria vaststelt voor een verantwoord ontwikkelingsbeleid: een provinciale welstandscommissie. Deze toetst alle plannen en projecten die de ruimtelijke ordening raken aan kwaliteitseisen voor het landschap. Eens per jaar wordt ‘de dag voor het Friese landschap’ georganiseerd.

2. Friese Horizon

Friesland is bij uitstek een dorpenprovincie: kenmerkende horizonten van boerderijen, dorpscontouren met kerktorens, bomen en open ruimten daartussen. Die horizon moet beschermd waar ze nog bestaat en zo mogelijk hersteld worden waar ze is verdwenen. Ongebreidelde groei van windmolenparken en zonnepaneelweiden moet worden voorkomen. Het Friese landschap wordt leidend in bouwplannen. Bouw op logische plekken: zoals hogere zandgronden, draagkrachtige grond.

3. Bedrijventerreinen

Het aantal bedrijventerreinen langs de A7 groeit gestaag uit. Bolsward – Sneek – Joure – Heerenveen en Drachten groeien langzaam aan elkaar vast met een lint van dozen. Revitaliseer en intensiveer bestaande bedrijventerreinen. Scherm de bebouwing af met bebossing waar dat landschappelijk passend is en voorkom verdere lintvorming.

4. Demografie

De behoefte aan woningen neemt toe, maar het aantal mensen in een huishouden neemt af. Investeer in woning-splitsing of toevoeging van huizen in bestaande bebouwing, bedenk slimme oplossingen voor aanpassing van (flex)woningen als demografische ontwikkelingen daar om vragen. Betrek dorpen en buurten bij ontwikkeling van woningbouwprojecten en inrichting van het landschap.

5. Bouw energieneutraal en circulair

Trefwoorden bij woningbouw zijn hergebruik en circulariteit. Bouw woningen met grondstoffen die na gebruik terug kunnen vloeien in de natuur. Woningbouw voldoet vanaf nu aan eisen van energieneutraal bouwen.

6. Landbouw

Landbouw leeft sterk in Fryslân. De opgave is om de waarden van de landbouw en die van het landschap te laten samenwerken. Uitgangspunt is bedrijfsvoering naar schaal en maat van het landschap. Verduurzaming van de landbouw draagt bij aan een landschap waarin het goed en gezond leven is.

Oeds Westerhof, Lútsen Kooistra, Rimmer Mulder, Wiebe Bouma en Jikke Sinnema.

Inisjatyf-wurkgroep Wenje yn it lânskip