WUR-onderzoeker Berkhout bekritiseerde vrijdag in de LC het nieuwe keurmerk FarmerFriendly van Farmers Defence Force (FDF). Dit deed hij met oneigenlijke argumenten. Het keurmerk verdient een eerlijke kans.

Minder dan een jaar geleden, werd FarmerFriendly binnen FDF geboren: een keurmerk waarbij voor het eerst niet de boer opnieuw moet voldoen aan allerlei extra’s om zijn ‘license to produce’ te behouden, maar waarmee supermarkten en consumenten hun boervriendelijkheid kunnen aantonen via een afdracht van 3 procent van de supermarktomzet.

Hoge eisen

Al meer dan 40 jaar zijn de opbrengstprijzen voor boeren ongewijzigd. Terwijl er ieder jaar eisen van de maatschappij bij komen. De afnemers, waaronder de supermarkten, dwingen de boeren die bovenwettelijke eisen in te vullen. Omdat de maatschappij dat wil, stellen ze. Daardoor wordt de kostprijs voor de boeren continu opgejaagd, terwijl de opbrengstprijs hetzelfde blijft. Want de afnemers betalen nooit voor hun bovenwettelijke eisen.

Supermarktketens kopen overal ter wereld hun producten in. Ook producten die niet aan dezelfde strenge eisen voldoen als opgelegd aan de Nederlandse boeren. Dat zijn de handelsregels, horen de boeren dan. Nederlandse burgers stellen hoge eisen aan de manier waarop hun boeren moeten produceren, maar zijn vrij om in diezelfde supermarkt te kopen wat ze willen. En omdat ‘prijs’ voor de meeste consumenten nog steeds belangrijker is dan ‘kwaliteit’, wordt de Nederlandse boer al decennialang niet betaald voor zijn extra investeringen.

Met een afdracht van 3 procent over de omzet van de supermarkten kunnen de productie-eisen van de burger via FarmerFriendly worden uitbetaald aan de deelnemende boeren. Zie het als een ‘medeverantwoordelijkheidsheffing’: elke supermarkt is vrij om deze procenten door te berekenen aan de klant of uit eigen exploitatie te betalen (de btw-verhoging is zo ook doorgevoerd). Een kilo appels van 1 euro gaat er dan bijvoorbeeld 1,03 euro door kosten.

Exportpositie

Tegenstanders van het keurmerk wijzen graag op de exportpositie van de Nederlandse landbouwproductie. Een non-argument: voor het voedselconsumptiepatroon van de Nederlandse bevolking is 3,59 miljoen hectare landbouwgrond nodig, terwijl Nederland slechts 1,82 miljoen hectare heeft: we importeren inmiddels al meer voedsel dan we exporteren.

Om verzekerd te blijven van kwalitatief hoogwaardig geproduceerd voedsel van Nederlandse bodem, de Nederlandse voedselproductie staat in de top-5 van meest duurzame voedselsystemen wereldwijd, is FarmerFriendly als enige alternatief voorhanden om de inkomenssituatie van boeren op korte termijn te verbeteren.

Omdat de supermarkten net als burgers al verklaarden dat zij vinden dat boeren een eerlijke boterham verdienen, lijkt niets de introductie van FarmerFriendly in de weg te staan. Eindelijk kunnen de supermarktbazen – waarvan velen een vaste positie in de Quote 500 innemen – hun maatschappelijke verantwoordelijkheid nemen: faciliteren tussen wat de burger eist en de boer behoort te krijgen.

Acties

Keurmerk FarmerFriendly is op 17 november 2020 aangeboden aan de koepelorganisatie van de supermarkten, het Centraal Bureau Levensmiddelen (CBL). Met slechts één vraag aan de leden: geef ons uiterlijk 10 december een reactie; doen jullie mee of niet? Zodat bij een ‘ja’, het keurmerk begin 2021 kan worden geïntroduceerd.

Het machtige CBL reageerde op 10 december met een brief die ze gelijktijdig deelden in de media. Een brief waarin die ene vraag niet werd beantwoord, maar die wel boos van toon was en ongefundeerde beschuldigingen en claims bevatte aan het adres van FDF, de FDF bestuurders persoonlijk en individuele boeren. Na die brief reageerden veel boeren ontgoocheld. Boos. En voerden ze dagenlang actie, waardoor de situatie van de Nederlandse boeren overal in het nieuws kwam en tot bewustwording leidde bij burgers én supermarktdirecties.

FarmerFriendly is de enige oplossing op korte termijn voor de financiële noodsituatie van veel boerengezinnen nu het inkomen opnieuw sterk daalde door de huidige pandemie. Op 14 januari 2021 staat een gesprek gepland met de supermarkten over FarmerFriendly. Daar mag het niet bij blijven: die eerlijkere prijs en een gelijkwaardige positie in de keten moeten begin 2021 eindelijk inhoud krijgen.

Sieta van Keimpema is secretaris van Farmers Defence Force.