Maar aan de autonomie van het zelflerende kind wordt geknaagd door een invasieve technologische toepassing die een jaar of tien geleden het onderwijs binnen sijpelde; door leerlingvolgsystemen die het ouders mogelijk maken de resultaten van hun kroost op de voet te volgen. Via Magister of Somtoday hebben ze direct inzage in de cijfers van hun kinderen. Door pushmeldingen zijn opvoeders soms eerder op de hoogte dan scholieren zelf.

Handig, zou je zeggen, en een blijk van goed ouderschap om je kind zo uitmuntend in de gaten te houden, zo zijn veel problemen te voorkomen. Maar deze transparantie kent grote keerzijden. Door dit soort volgsystemen verdampt de autonomie van het kind en wordt er gemorreld aan de unieke en kostbare relatie tussen leraar en leerling. In die relatie heeft de ouder niets te zoeken.

Sociaal wetenschappers en onderwijskundigen stellen dit ook, maar slaan vervolgens aan het polderen. Dat ouders inzage hebben in de studieresultaten van hun kinderen is niet het probleem, betogen zij, de timing van het vrijgeven van de cijfers is dat wel. Eérst het kind, dán pas de ouder – dat is de juiste volgorde.

Maar dat is het verleggen van het probleem. Waar het feitelijk om gaat, is de privacy van de puber. Daar heeft een tiener recht op. Sterker nog, die privacy hebben jongeren hard nodig. Uit onderzoek van het Nederlands Jeugdinstituut blijkt dat scholieren steeds meer stress ervaren, in het voortgezet onderwijs voelt 38 procent van de leerlingen een grote druk om te presteren. Het leerlingvolgsysteem – en daarmee ook het thuisfront - legt veel te veel nadruk op cijfers en dat werkt ronduit verstikkend.

Wie jong is, moet veel leren, niet alleen wiskunde en Frans, maar ook wat het betekent om te liegen of eerlijk te zijn en hoe het voelt om een knagend geweten te hebben. Je moet leren wanneer je je trots opzij zet, wanneer je de stoute schoenen aantrekt. En dan daal je uiteindelijk de trap af, open je de woonkamerdeur en vertel je je ouders dat het tóch of wéér niet gelukt is met die toets.

Om de jeugd te ontlasten, moet de nadruk weer komen te liggen op leren in plaats van op presteren. Magister en Somtoday dragen daar niet aan bij. Integendeel. De mateloze transparantie die zij verschaffen, leidt tot stress, tot leegte en tot zielloos leren.

Wanneer we alles van elkaar weten, is er niets te gissen en niets te ont- en verhullen; in de opvoedingsrelatie tussen een puber en zijn of haar ouders is dat toch het spannendste en meest kostbare gedeelte. Er gaat niets boven een echt gesprek, al dan niet met het schaamrood op de kaken.