Dijkgraaf Wetterskip: 'Sleutel hoofd bieden aan klimaatverandering ligt bij inwoners'
Hevige regenbuien bezorgen ons waterpret, zoals hier in Barneveld, maar ook overlast. Hoe gaan we ermee om? Foto ANP Foto: "AS Media"
Nog maar een half jaar ben ik actief als dijkgraaf bij Wetterskip Fryslân. In die periode heb ik al behoorlijk wat extremen meegemaakt, waarbij we als waterschap alle zeilen moesten bijzetten. Storm in februari met flinke hoosbuien en een extreem droge periode in het voorjaar. En deze maand augustus hebben we voor het derde jaar op rij te maken met droogte.
De veranderingen in het klimaat zijn merkbaar. We krijgen als inwoners van de delta, die Nederland is, allemaal te maken met klimaatverandering. De zeespiegel stijgt en periodes met extreme hitte, droogte en wateroverlast gaan vaker voorkomen. We zullen ons met z’n allen moeten voorbereiden op de gevolgen. De overheid kan niet alles voor ons oplossen. Daarvoor zijn de gevolgen te groot.
De afgelopen decennia investeerden de waterschappen vooral in sterke dijken en een goede aan- en afvoer van water om de voeten droog te houden en het water op peil. Maar er is meer nodig. De veranderingen in het klimaat vragen om een nieuwe kijk op het waterbeheer. Ik ben ervan overtuigd dat we niet alles op dezelfde wijze kunnen blijven doen. Er zijn andere oplossingen nodig voor de dilemma’s van de nabije toekomst. Daar moeten we samen mee aan de slag.
De veranderingen in het klimaat vragen om een nieuwe kijk op het waterbeheer
In 1916 leidde een watersnoodramp tot de aanleg van de Afsluitdijk en in 1953 in Zeeland tot de deltawerken. Ook nu werken we, zonder dat er sprake is van een grote watersnoodramp, aan nieuwe deltaplannen. In het Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie is als doel gesteld dat Nederland in 2050 zo goed mogelijk 'klimaatbestendig' is ingericht voor wateroverlast, droogte, hitte en overstromingen. Rijkswaterstaat, provincies, waterschappen en gemeenten werken samen met organisaties, bedrijven, boeren en inwoners aan oplossingen in de ruimte om de klimaatverandering het hoofd te bieden.
Alle overheden zijn ervan overtuigd dat er een grote opgave ligt, maar de sleutel voor de oplossing ligt volgens mij vooral bij onze inwoners. Wij kunnen pas echt goede resultaten halen, als diegenen die ermee te maken krijgen mee denken en werken. Het gaat immers om onze leefomgeving, soms heel letterlijk in eigen tuin of op het dak. Experimenten hebben aangetoond dat het betrekken van inwoners bij grote vraagstukken zorgt voor meer kennis, draagvlak en betere oplossingen en daardoor een betere leefomgeving. En dat wens ik al onze inwoners toe, te wonen in een betrokken buurt, waar je samen werkt aan een klimaatbestendige leefomgeving.
En dat kan op veel manieren. Denk aan het vergroenen van je tuin of dak (tegels eruit planten erin). Ook het planten van bomen, het afkoppelen van de regenwaterafvoer van het rioolstelsel, het plaatsen van regentonnen, de aanleg van waterdoorlatende bestrating en waterberging in schuttingen behoren tot het pakket.
Wetterskip Fryslân ontwikkelde samen met de provincie en alle Friese gemeenten de Friese Klimaatatlas ( www.frieseklimaatatlas.nl ). Met digitale kaarten die inzichtelijk maken wat de kwetsbare plekken zijn bij onder meer hitte en hoosbuien, zelfs op perceelniveau. Op de wateroverlastkaart zie je bijvoorbeeld waar het water zich verzamelt bij hoosbuien. De hittestresskaart laat zien hoe de temperatuur in de wijk oploopt of getemperd wordt door bomen, groen en water. Een prachtige tool om te ontdekken wat de knelpunten zijn in je leefomgeving waar een oplossing voor nodig is.
Ongetwijfeld zijn er veel meer mogelijkheden te bedenken. Ook al zijn ze klein, alle kleine oplossingen samen kunnen zorgen voor een groot effect. Het Fries Straatberaad dat komend weekend georganiseerd wordt, is daarvoor een geweldige start. Ik ben benieuwd welke ideeën er komen en hoe we daarin met elkaar kunnen samenwerken. Misschien komen er straks wel minideltaplannen op buurtniveau.
Luzette Kroon is dijkgraaf van Wetterskip Fryslân
