De klimaatopdracht voor de toekomst: we kunnen grote veranderingen bereiken met individuele gedragsverandering

In deze tijden van corona krijgt klimaatverandering veel minder aandacht dan voorheen. Dat is logisch, want corona is een acuut probleem dat iedereen aan- gaat. Het bijzondere aan corona is dat elk individu afhankelijk is van het succes van gezamenlijke maatregelen. Of u wel of niet besmet raakt heeft u zelf nauwelijks in de hand, pas als íedereen anderhalve meter afstand houdt, heeft ú daar het meeste baat bij.

Er is een duidelijke parallel met maatregelen om klimaatverandering te beperken. Ook die zetten alleen zoden aan de dijk als we het met zijn állen aanpakken. Paradoxaal genoeg betekent dat niet dat u niets hoeft te doen. Integendeel, het is belangrijk dat u er op individuele basis mee aan de slag gaat. Want als het over ‘iedereen’ gaat, dan hoort u daar ook bij!

De coronacrisis laat ons nog iets anders zien: we kunnen grote veranderingen bereiken met individuele gedragsverandering

De coronacrisis laat ons nog iets anders zien: we kunnen grote veranderingen bereiken met individuele gedragsverandering. In een crisis komt alles ter discussie te staan, vermeende zekerheden worden zonder pardon aan de kant geschoven. In het begin van de coronacrisis werd er vrijwel niet meer gevlogen, veel mensen gingen – min of meer gedwongen – thuiswerken, vakanties werden vooral in eigen land doorgebracht. Dit heeft grote economische gevolgen, met winnaars en verliezers en die gevolgen zullen nog heel lang aanhouden.

Met het klimaat zitten we ook in een crisis, een veel grotere crisis dan de coronacrisis. In feite is het de grootste wereldwijde ramp in de geschiedenis in slow-motion. Het probleem is de ‘slow-motion’. Daardoor wordt het door vrijwel niemand ervaren als een crisis. En als je vindt dat het geen crisis is, hoef je er ook niets aan te doen, toch?

Maar het ís een crisis. De temperatuur stijgt wereldwijd, gletsjers smelten, de ijskappen smelten, de zeespiegel stijgt en stijgt steeds sneller, het weer wordt extremer. En dit wordt ieder jaar méér! Net als in de coronacrisis zullen we onze manier van leven rigoureus moeten veranderen. Daarbij moet de rode draad zijn: onze CO2-emissie moet naar nul. Als dat lukt, stopt de stijging van de CO2-concentratie in de atmosfeer en zal ook de opwarming van het klimaat langzaam afnemen.

Net als in de coronacrisis zullen we onze manier van leven rigoureus moeten veranderen

Net als bij corona is de paradox dat de CO2-reductie van ieder individu er niet zoveel toe doet, maar dat toch iedereen er mee aan de slag moet. Alleen met een gezamenlijke aanpak is de klimaatcrisis op te lossen. Ieder individu zal daarom zijn of haar bijdrage moeten leveren.

Een belangrijk begrip bij die individuele aanpak is: ‘minder’. Vrijwel elke menselijke activiteit is gebaseerd op het gebruik van fossiele brandstoffen en leidt tot uitstoot van broeikasgassen. De gemakkelijkste en effectiefste klimaatmaatregel is: minder energie gebruiken. Rij minder in uw auto, vlieg minder vaak, isoleer uw woning zodat u minder energie nodig heeft. Dit heeft als neveneffect dat u meer geld overhoudt. Investeer dit geld in het opwekken van duurzame energie met zonnepanelen en windmolens. En voor wie nog tegen windmolens en zonnepanelen is, stop daarmee. Geef ze het voordeel van de twijfel. We moeten af van fossiele brandstoffen en zon en wind zijn bewezen alternatieven. Blijft u er toch tegen, verminder dan uw energiegebruik, dan hebben we ook minder van die dingen nodig.

Minder spullen kopen is ook een effectieve klimaatmaatregel

Minder spullen kopen is ook een effectieve klimaatmaatregel. Voor het produceren en transporteren van spullen worden heel veel fossiele brandstoffen gebruikt. Als u toch wat wilt kopen, probeer dan gebruikte spullen te kopen, heeft u te veel spullen, verkoop ze dan of geef ze weg. Onze huizen en gebouwen verdienen in dit verband speciale aandacht. We hebben veel energie nodig om huizen en gebouwen te verwarmen. Isoleren is daarom van zeer groot belang, maar ook het bouwen van huizen die maar weinig energie nodig hebben. Hoe minder energie er nodig is, hoe minder er opgewekt hoeft te worden.

We moeten ook af van het gebruik van stenen en cement. Bij de productie daarvan komt enorm veel CO2 vrij. Bouw daarom met natuurlijke materialen zoals hout, stro, hennep en andere plantaardige vezels. Daarmee besparen we op stenen en cement en dus op CO2. Maar er is nóg een belangrijk voordeel. Door het gebruik van deze materialen halen we CO2 voor langere tijd uit de CO2-cyclus en daarmee beperken we de CO2-concentratie in de atmosfeer. Zo snijdt het mes aan twee kanten.

Alles bij elkaar opgeteld geeft dit een enorme verandering in onze maatschappij. Met winnaars en verliezers. Dat is beroerd voor de verliezers, maar als we zo doorgaan verliezen we allemaal. Aan de slag met het klimaat. Allemaal. U ook.

Gerrit Hiemstra is weerman en meteoroloog.

Gerrit Hiemstra sluit vandaag de rij van een reeks opiniebijdragen rond klimaatverandering. Zie hieronder de eerder gepubliceerde artikelen.