Súdwest-Fryslân probeert weer van zwembad Vitaloo af te komen, maar Bolsward bijt van zich af: 'Dat wil je toch behouden!'

Zwembad Vitaloo in Bolsward heeft een vet probleem: een beroerd imago. Nee, niet bij de waterpoloërs, wedstrijdzwemmers, lessende kinderen, beppes op aquagym, moeders met baby’s, baantjesdiesels en overige Bolswarders hoor, zij zijn dol op ,,Ons Zwembad’’, waar je zo fijn op het fietsje naartoe kunt.

Het is het college van burgemeester en wethouders dat geen goede indruk heeft van het bad. Er is bijna geen ambtelijk stuk te vinden waarin staat hoe waardevol het eigenlijk is dat Bolsward nog een overdekt bad heeft. Als een gemeente pakweg 25 jaar lang vooral defensief en berekenend over Vitaloo (Súdwest-Fryslân is eigenaar van het complex) kan praten, dan gaat die negativiteit afgeven. Dat hebben de Vitaloo-fans nogal gemerkt.

'We hebben volwassenen die bezig zijn voor A, mensen die revalideren van een hernia of heupoperatie of die het thuis moeilijk hebben. Ze sturen elkaar kaartjes'

Zweminstructrice Astrid Bangma: ,,We krijgen mensen huiverig aan de kassa. ‘Kan ik nog wel een tienbadenkaart kopen?’ ‘Heeft het nog wel zin om mijn kinderen hier op zwemles te brengen?’ Altijd die dreiging dat het bad waarschijnlijk dicht moet heeft ons veel klanten gekost.’’ Het collegestandpunt dat Vitaloo geen lonende toekomst heeft, wordt zo een zelfvervullende voorspelling.

Rond de bistrotafeltjes naast de ingang van het zwembad zit de woensdagmorgengroep uit te blazen. Natte haren boven kopjes koffie, even bijpraten. Bangma, met een blik op de kring: ,,Die sociale contacten zijn hier zó belangrijk. We hebben volwassenen die bezig zijn voor A, mensen die revalideren van een hernia of heupoperatie of die het thuis moeilijk hebben. Ze sturen elkaar kaartjes! Onze oudste zwemmer is 94 jaar, die komt altijd lekker met het autootje. Dat kán hier. En dat wil je toch behouden?’’

Tineke Breeuwsma (moeder van lessende kinderen, wedstrijdzwemmer, stem van het protest) wappert met het rapport Samen doen, samen gezond, het nieuwe preventieakkoord van de gemeente. Hierin wordt een statement gemaakt: Súdwest-Fryslân wil in 2040 de gezondste en vitaalste gemeente van Noord-Nederland zijn. Vurig: ,,Selsstannich bliuwe, bern dy’t sûn opgroeie, in mienskip foarmje: ál de spearpunten dy’t dêryn neamd wurde, komme hjir by Vitaloo al byelkoar. Deselde wethâlder Gea Wielinga dy’t har dus sa ynset foar previnsje, wol dit prima bad no slute.’’

Alweer op de raadsagenda

Vitaloo staat op de raadsagenda. Alweer. In de loop der tijd heeft de gemeente al vaak een beslissing moeten nemen over de toekomst. Geld, het gaat altijd over geld, verzucht Breeuwsma: ,,Dat is mar ien belang, stjoerd troch it kolleezje. Der is de Boalserters noait frege nei harren ferhaal.’’ Het overdekte zwembad (dat onder de sportaccommodatie-exploitant Optisport valt) kost de gemeente ieder jaar enkele tonnen. Bangma: ,,Er is geen enkel zwembad dat zonder subsidie kan. Zo simpel is het.’’

De raadscommissie Boarger & Mienskip zet woensdagavond de tanden in het jongste, externe onderzoek naar de ,,toekomstbestendigheid’’ van het bad. Daaruit komt naar voren dat een bloeiende toekomst van Vitaloo kansloos is zonder extra voeding. Het contract met Optisport is per 31 december opgezegd. Bangma: ,,Als je daarna nog iets wilt, ben je te laat. Dicht is weg.’’ Het is nooit gelukt een nieuwe exploitant te vinden die zwarte cijfers tevoorschijn kon toveren zonder financiële hulp.

Het is niet de eerste keer dat een adviesbureau ingehuurd wordt om de perspectieven op schrift te stellen. In 2006 lijkt de toekomst zonnig: Súdwest-Fryslân wil Vitaloo op basis van een onderzoek openhouden. ,,Het is een nuttige voorziening in Bolsward, maar er zal altijd geld bij moeten.’’

Niets te winnen

Die moed is in 2012 verdampt. De gemeente presenteert het rapport Een nieuwe kijk op de zwembaden. Er moet bezuinigd worden. In 2013 wordt een eigen analyse opgesteld. Het geschrift Toekomst zwembaden Súdwest-Fryslân: een sprong in het diepe?’, bevestigt eerdere conclusies. Onderhoud, bereik, kosten: in Bolsward valt niets te winnen. Vitaloo verliest de slag van It Rak in Sneek en De Rolpeal in Workum.

Raadslid Jikkie Ruiter-Postma van de FNP is deze morgen ook in Bolsward. Haar zoon is voorzitter van de poloclub, haar partij ijvert standvastig voor behoud. Ze heeft het Synarchis-rapport met belangstelling gelezen. ,,Ik krij it gefoel dat se bêst posityf binne oer de funksje fan it bad foar de mienskip. Jild is it iennige punt. Us gemeente lit elk jier in soad eksterne ûndersiken dwaan. Ik soe sizze: doch trije minder en dan bist der al. Vitaloo is mar in fraksje op ús miljoenebegrutting.’’

Wat de mensen in Bolsward steekt, is dat de gemeente steeds met dezelfde argumenten schermt. Eén: er is ‘te veel zwemwater in Súdwest-Fryslân’. Onzin, zegt Bangma. ,,Die data zijn gebaseerd op oude, landelijke cijfers die helemaal niet opgaan voor het platteland. Twee: de bezoekersaantallen zijn te laag. Bangma: ,,Er moet wat bij, dat is zeker, maar dat komt ook door het afschaffen van het schoolzwemmen in 2015. De zwem- en poloclub heeft 180 leden! Per week ontvangen we 700-800 mensen.’’

'It fielt ferskriklik dat der sa kâld mei ús omgongen wurdt. Ik kin allinne mar sizze: minsken, kom swimmen!'

De barricaden op, het moet weer, zegt Breeuwsma strijdvaardig. Bolsward heeft met protest- en reddingsacties – waarvan vrijwilligerspoule Ons Zwembad de vrucht is – sluiting vaker gekeerd. Er is een noodkreet naar de raad gestuurd (,,ûndertekene troch 10.000 Boalserters’’), er is de online petitie (850 handtekeningen) en op vrijdag 18 september organiseren de Vitaloo-fans een 24 uurs-zwemtocht. ,,It fielt ferskriklik dat der sa kâld mei ús omgongen wurdt. Ik kin allinne mar sizze: minsken, kom swimmen!’’

De pijn zit diep, zeggen ze. Breeuwsma somt op: er is jaren bewust geen groot onderhoud gepleegd waardoor de kosten nu hoger zijn. ,,It dak lekt oan alle kanten.’’ In Workum is voor een kapitaal een nieuw zwembad met sporthal gebouwd en daar zijn financiële overschrijdingen die wél opgelost worden. ,,Der wurdt ek sein dat de wedstrydswimmers wol útwike kinne nei Snits, Warkum of Harns, mar dat is gewoan net wier. Dy ferienings ha sels al in tekoart oan trainingsoeren, dy komme leaver hjir.’’

Het heeft natuurlijk bezoekers, maar in verhouding zijn het er echt te weinig om overeind te blijven, antwoordt wethouder Gea Wielinga op verzoek. ,,Het bad is te groot en te duur voor het verzorgingsgebied.’’ Zeker, zegt ze, er zijn in Bolsward parallellen te trekken met de doelstellingen in het preventie-akkoord. ,,We hebben berekend dat de kosten voor het bad oplopen naar 450.000 euro per jaar. Dat is echt veel te veel voor puur zwemlessen.’’ Over de toekomst van de bezoekers zegt de wethouder: ,,We weten dat de helft van de bezoekers wel wil uitwijken naar een ander zwembad. Met de andere helft gaan we in gesprek om te kijken of we kunnen helpen: met taxivervoer of met het vinden van iets anders leuks of sportiefs.’’

Soms, wanneer zweminstructrice Bangma achter de computer zit voor de planning, dan zakt de moed haar in de schoenen. ,,De start van de borstcrawlcursus is in september. Heeft dat wel zin? Soms denk ik: waar doen we het nog voor?’’ Breeuwsma: ,,Nou, voor óns bad natuurlijk.’’