Heimelijk paradijsje opent zich voor perenplukkers bij Dokkum

Als Pieter Jakob Bos naar zijn restaurant en camping op Lauwersoog reed, wierp hij vaak een steelse blik op dat paradijsje aan de Tichelwei. Daar tussen Dokkum en Oostrum, even voorbij de bowlingbaan, ligt een oude, aan de natuur overgeleverde fruitkwekerij. De oude Bos hapte toe, sinds 1 mei mag hij zich er eigenaar van noemen.

,,We willen alles weer gaan opbouwen’’, vertelt dochter Mijke Bos. De roestige Romneyloods en de vervallen schuur moeten bijvoorbeeld plaats maken voor een houten ontvangstruimte, maar ook de woestenij moet worden teruggedrongen. Vrijwilliger Albert Bruining leverde maandenlang slag met weerbarstige bramenstruiken. Bos, in het dagelijks leven fotograaf, droomt van een voedselbos met noten en kastanjes.

Oude fruitrassen

De acht noestige perenbomen in de bocht van het Dokkumer Grootdiep krijgen straks gezelschap van oude fruitrassen als Hollandse Vijgen, Baronne de Mello en Thompsons. Om die aanplant te bekostigen, mogen mensen voor 5 euro een emmer vol zelf geplukte peren mee naar huis nemen. Al twee zaterdagen liep het storm en ook nu is er veel belangstelling.

Terwijl hun ouders met lange stokken in de bomen peuren, rapen de kinderen de gevallen stoopperen. ,,Vroeger mocht je hier nooit komen’’, weet Mijke Bos. ,,Dus heel veel mensen, ook de boeren hier in de omgeving, zijn toch wel nieuwsgierig naar hoe het er hier nu uitziet.’’

Als het meeste volk zo’n beetje vertrokken is, verschijnt oud-eigenaar Anne Toorenstra op het toneel. Vlak nadat de ondernemer in ruste zijn boomgaard had verkocht, werd hij serieus ziek. Hij is er nu pas weer een beetje bovenop, bekent de Dokkumer, al leunend tegen zijn auto. ,,As de son un bitsje skynt, is it hier altyd súmar warm.’’

Fruitveilingen

Vroeger runden ,,omke Albert en Folkert’’ de kwekerij, terwijl hun broers Simon en Dirk de huidenhandel voor hun rekening namen. Als het druk was in de boomgaard, kwamen Simon en Dirk helpen oogsten, terwijl andersom de perenkwekers insprongen bij het verslepen van de huiden.

,,Myn opa kocht het hier in 1938’’, vertelt Toorenstra. Destijds stond hier nog een boerderijtje, dat ergens in de jaren vijftig aan de moderne tijd werd geofferd. De Toorenstra’s hadden 2 hectare langs het water en aan de overkant van de Tichelwei nog eens 4 hectare. Hun fruit brachten ze naar de veiling in de stad.

Halverwege de jaren zestig waren de Friese veilingen in onder meer Dokkum, Leeuwarden en Berlikum nog goed voor een jaaromzet van 10 miljoen gulden, ongeveer 1 procent van het Nederlandse totaal. Langzaamaan marginaliseerde de sector, ook de Toorenstra’s gaven hun kweek uiteindelijk op.

Kritische klanten

De afgelopen twintig jaar probeerde Anne Toorenstra met hulp van Bruining de wildgroei enigszins in toom te houden. De perenoogst gunde hij aan de kerk. ,,Dan kwamen hier tien, fyftien frouwen út Dokkum. Ik gaf út allemaal weg, oek de bessen. Dan sach ik wel eens dat iemand stiekum un appeltsje met naam.’’ Lachend: ,,Dan ston ik bij út hek en dan sei ik: wete jim wel hoe dat ging met Adam en Eva in út Paradys?’’

Mijke Bos heeft al een rondje langs de plaatselijke supermarkten gemaakt. ,,Die wilden alleen de grotere peertjes verkopen’’, zo werd het haar duidelijk gemaakt. Supermarktklanten zijn kritisch. ,,Gelukkig waren de restaurants wel geïnteresseerd in de kleintjes.’’ Het zijn gieser wildemans, verduidelijkt Toorenstra. ,,Lekker hoor, stove met un bytsje port of rooie wyn.’’

Hij kijkt eens omhoog naar de nog steeds volle boomkruinen. ,,Daar zit nog wel voor tachtig bakjes aan’’, schat de Dokkumer met de blik van een ervaren perenplukker. Bruining knikt: ,,Dan heb je het zomaar over zestig emmers.’’