Wie is Kees? Oplichter, sjacheraar en criminele burgerinfiltrant die zich mengde in de plannen van twee Friese motorbendes

Het verhoor, maart 2020

,,Justin, we gaan open kaart met je spelen, zodat je weet in welke positie je je bevindt.”

In een cellencomplex van de gevangenis in Groningen zit rechercheur Renkema* tegenover verdachte Justin S., een dertiger met halflang krullend haar, een getrimd baardje en tatoeages over lijf, hals en armen. De sergeant at arms van de Red Devils, een supportclub van de Hells Angels Harlingen, heeft in eerdere verhoren gezwegen. Daarom gooit de politieman het over een andere boeg, door te vertellen wat voor mega-operatie de politie tegen hem en 21 medeverdachten heeft opgetuigd.

,,Dit onderzoek is in januari 2018 gestart”, zegt Renkema. ,,Een team van rechercheurs heeft langdurig onderzoek gedaan naar de internationale handel in harddrugs. Er zijn gesprekken en ontmoetingen afgeluisterd en observaties gedaan. Ook is jouw telefoonnummer gedurende langere tijd getapt en zijn er gesprekken in jouw auto opgenomen en afgeluisterd (...) Naast deze opsporingsmethodes is er ook een criminele burgerinfiltrant ingezet. Wat is hierop je reactie?”

,,Zwijgrecht”, zegt Justin S..

Een criminele burgerinfiltrant. Het is een echo uit de jaren negentig, wanneer de politie met behulp van criminelen een gewaagde poging doet de opvolgers van de doodgeschoten Klaas Bruinsma te pakken. Met de inzet van een criminele infiltrant en het doorlaten van partijen drugs hoopt de politie bij de grote bazen terecht te komen, maar het experiment mislukt jammerlijk. Criminelen worden schatrijk van de doorgelaten drugs, zonder dat de politie de organisatie weet op te rollen.

Deze zogeheten IRT-affaire leidt tot een crisis in de opsporing en een verbod op de inzet van de criminele burgerinfiltrant. Pas in 2014 gaat de Tweede Kamer akkoord om het zware opsporingsmiddel - onder scherpe voorwaarden- in te zetten. Nog eens vijf jaar later tuigt de politie Noord-Nederland de eerste operatie op, met een hoofdrol voor criminele burgerinfiltrant Kees, codenaam A-4110.

Lees ook | Arville: de climax van een witwaszaak zonder gelijke

De ontmoeting, 3 januari 2018

Justin S. slentert over het Vliet in Leeuwarden. Hij wil een tatoeage laten zetten op één van de weinige onbedekte plekken op zijn lichaam. Hij stopt als hij Kees ziet, een gedrongen zestiger met een gemankeerd loopje, die net een nieuwe telefoon gekocht heeft.

De twee zijn al jaren bekenden van elkaar en maken een praatje. Kees zal later verklaren dat Justin hem vraagt: ,,Hee, doe je nog wel eens wat?” Het moet volgens hem gaan om drugs of wapens, want dat is waar hij Justin van kent. Kees antwoordt dat er wel wat te handelen valt.

Kees heeft geen telefoonnummer van Justin, dus benadert hij contacten in Leeuwarden om dat te krijgen. Twee weken later spreken de twee elkaar weer, in de auto van Kees, op een parkeerplaats achter de Albert Heijn aan de Schrans in Leeuwarden. Volgens Kees zegt Justin: ,,Ik zoek iemand voor speed. Liever iemand uit het buitenland dan iemand uit Nederland. Speed kost weinig investering en levert wel wat op.”

Wat het motorbendelid niet weet, is dat Kees na een lange carrière in de misdaad is overgelopen naar de politie. Hij heeft zich op enig moment laten inschrijven in het register van het Team Burger in Opsporing van de Landelijke Eenheid en is sindsdien politie-informant.

Kees, alias A-4110

Ondanks zijn geringe lengte is Kees een opmerkelijke verschijning. Rond hoofd, uitpuilende ogen achter een bril met getinte glazen, een vlezig figuur en een raar loopje. Dat laatste zou komen door anabolengebruik, waardoor hij een spierziekte heeft gekregen. Ook heeft hij al jarenlang hiv, opgelopen in Thailand, waar hij regelmatig naartoe reist.

Bokito noemen zijn buren hem, in de Vlietzone in Leeuwarden, een wijk van huisjesmelkers, studenten en junks. Soms loopt hij door de straat met krukken. Of hij komt aanrijden in zijn groene Polo, die hij achter de woningen parkeert. En waar hij soms, onder invloed, tegen de schuttingen urineert.

Kees heeft goede ingangen in het criminele milieu, blijkt uit een rondgang in Leeuwarden. Iemand kent hem uit de kroeg, waar hij nep-Rolexhorloges en valse schilderijen van Jopie Huisman verpatste. ,,Hij is een beetje een oplichter en een sjacheraar.”

Maar Kees doet niet alleen maar kruimelwerk. Hij heeft criminele contacten tot in Scandinavië, waar hij drugs naar exporteerde. Een tijd lang woont hij in Amsterdam, met zijn vriendin, een prostituee. Kees is haar souteneur, en samen handelen de twee in drugs, vertellen bekenden. Later belandt hij in de gevangenis als één van zijn drugstransporten naar Denemarken wordt onderschept.

Kees loopt, zoals hij het zelf aanduidt, mee met de hoofdverdachte in de zogeheten Arville-zaak, de zaak van de luxe villa in de Leeuwarder wijk Camminghaburen met geld en goud in ondergrondse kluizen. De Leeuwarder is vorig jaar veroordeeld tot twaalf jaar cel vanwege een groot cocaïnetransport en witwassen.

De undercoveroperatie

De politie beseft dat Kees via Justin een unieke ingang heeft tot de normaal zo gesloten motorbendewereld. In april 2018 besluit de politie om Kees in te zetten als pseudokoper van drugs. Het plan is dat de Leeuwarder een buitenlandse afnemer introduceert, waarna hij zelf naar de achtergrond kan verdwijnen.

Die buitenlandse afnemer is A-4133, een Britse gepensioneerde politieman, die zich voordoet als de Ierse crimineel John. Het is de officiële start van politieonderzoek Vidar, waarin nog meer undercoveragenten zullen worden ingezet.

Kees heeft in 2018 nog niet de status van criminele burgerinfiltrant, maar wordt wel door de politie ingezet om ‘stelselmatig informatie in te winnen’. Hij spreekt met enige regelmaat af met Justin S. Bij Justin thuis, waar hij ziet dat de kinderen zo bij de speed zouden kunnen komen. En bij een Thai, waar Justin vertelt over zijn vegetarisme.

,,Het vertrouwen is goed’’, zegt Justin tegen Kees, als ze in een restaurant zitten aan de Zeedijk in Amsterdam. ,,Je kunt me vinden. Hebt mijn huis gezien. Ik kan nooit voor je wegrennen.’’ De Leeuwarder brengt Justin daar in contact met Ierse ‘John’. ,,Je zit met zware jongens aan tafel’’, houdt de infiltrant hem voor.

Eind 2018 neemt Kees een zakje cocaïne van Justin af, en vervolgens wat speed. Voor het tot de deal komt, ontmoeten ze elkaar bij de Chinees aan de Voorstreek in Leeuwarden en in de McDonald’s in Goutum.

Dan bestelt Ierse John ook wat kilo’s speed. John zegt weer voor ene Danny te werken, die Justin ook wil ontmoeten. Zo wordt undercoveragent A-2369 de operatie in geschoven.

Omdat de rol van A-4110 steeds groter wordt, vraagt justitie toestemming aan minister Ferd Grapperhaus om Kees te laten werken als criminele burgerinfiltrant. Grapperhaus gaat daarmee akkoord.

Amsterdam, maart 2019

,,Dit is de traagste bar ter wereld.” Justin heeft een Beerenburg-cola besteld, maar in het Barbizon Hotel in Amsterdam schenken ze dat niet. Dan maar een Dark Rum met cola. Als eindelijk de drankjes gebracht worden, proosten Justin en Kees met grote baas Danny.

,,Ik was dit weekend met een vriend uit Denemarken, en de hele avond was het ‘skol’”, vertelt Justin. Danny begrijpt dat de Deense vriend speed heeft geleverd: ,,Dus is het Nederlands of Deens?” Justin: ,,Deens.” Danny: ,,De kwaliteit van het spul is goed.”

De vorige keer was de speed te vochtig, en dat moet anders, vindt Danny. Dan vraagt hij naar de leveringsvoorwaarden. ,,Als ik 100 wil, hoe snel kunnen we dat doen?” In anderhalve week, denkt Justin.

De mannen spreken af hoe ze voortaan met elkaar zullen communiceren. ,,De volgende keer zorg ik dat je een telefoon krijgt.” Daar moet elke maand een andere simkaart in.

Na het gesprek lopen Kees en Justin terug over de Zeedijk. Ze zijn tevreden. ,,Hij lijkt me een aardige vent”, zegt Justin over undercoveragent Danny. ,,Hij kijkt me in de ogen aan en dat is goed.”

Freddy Horror

Het traject Justin S. loopt ook naar tevredenheid van de politie. Het valt rechercheurs op dat Justin na gesprekken over drugs contact opneemt met Hells Angels in Harlingen. De politie concludeert hieruit dat Justin onder hun gezag valt en niet zelfstandig mag handelen.

Frederik H., woonachtig in Leeuwarden doet Kees in januari 2019 een voorstel. Er moet een partij speed naar Finland worden gereden en daar kan hij 10.000 euro mee verdienen. Kees antwoordt dat hij daar te druk voor is, maar blijft met H. in gesprek. Als H. een paar dagen later Kees thuis opzoekt, vertelt hij dat het transport naar Finland is gelukt. ,,Een meiske’’ heeft het spul voor 15.000 euro vervoerd.

In de maanden die volgen, houdt Kees nauw contact met Freddy Horror, zoals de bijnaam van H. luidt. Hij nodigt hem zelfs uit om naar Thailand te komen, om daar te spreken met een Australiër die in drugs geïnteresseerd is. H. noemt Australië een ,,goudpot”, omdat een kilo speed in Nederland 700 euro kost en in Australië wel 60.000 Australische dollars kan opbrengen.

Zondag 15 september zijn Freddy en Kees in Thailand, waar ze een ontmoeting hebben met de de Australische afnemer, die bij de politie de codenaam A-2395 heeft gekregen. Er wordt gesproken over hoeveelheden, een aanbetaling van 2 miljoen euro, en versleutelde PGP-telefoons. Voor Freddy lijkt het begin gelegd voor een drugslijn naar Australië.

Cambuurbar, oktober 2019

Tegenover het voetbalstadion in Leeuwarden staat café Cambuur, een bruin café waar gebiljart, gedart en geklaverjast wordt. De Hells Angels bespreken er regelmatig hun zaken.

Freddy H. heeft het met twee leden en Kees over de ophanden zijnde deal met Australië. Kees vertelt dat het contact met Australië niet goed verloopt. De Australiërs moeten 50.000 euro op tafel leggen, maar dit bedrag is nog niet betaald. Via Encrochat worden druk versleutelde berichten naar de andere kant van de wereld gestuurd.

Kees is inmiddels de spil in verschillende drugsdeals met Red Devil Justin S. en verschillende Hells Angels. Hij heeft verschillende mensen uit dat netwerk ontmoet en houdt zich al bijna twee jaar staande tussen de motorbendeleden.

Het plan van de politie om Kees naar de achtergrond te manoeuvreren, is nooit gelukt. Kees is de man die ze vertrouwen en die bij alle deals moet aanschuiven. Alleen via Kees, alias A-4110, weet de politie het gesloten bastion van de motorclubs binnen te dringen.

Klapdag, 2 maart 2020

Een busje met in de laadruimte 86 pakketten speed, ter waarde van 700.000 euro, rijdt over de A7, met als eindbestemming Finland. Vlak voor de grens met Duitsland zet de politie de bus aan de kant en arresteert de chauffeur. Dat is het startsein om op tien verschillende plaatsen toe te slaan. Een team van maar liefst 170 agenten valt de woningen binnen van Justin S., Freddy H. en nog twintig verdachten. De agenten nemen drugs, wapens en cash geld in beslag.

Kees is dan al van het toneel verdwenen. Hij gaat door het leven onder een nieuwe identiteit. Bekenden vragen zich de daarop volgende maanden af waar hij uithangt. Eén naaste had hij toevertrouwd dat hij meewerkte aan een politieonderzoek. Meer wilde hij er niet over kwijt, behalve dat hij niets meer te verliezen had. Zijn moeder was overleden, zijn zus ook, en met zijn broer had hij geen contact meer.

Een vriend haalt uiteindelijk zijn benedenverdieping in de Vlietzone leeg en brengt de inboedel naar een kringloopwinkel.

Justin S. wordt overgebracht naar de gevangenis in Groningen, waar hij in verhoren niets loslaat. En dus besluit rechercheur Renkema hem over de operatie te vertellen. Hij schetst hoeveel undercoveragenten de afgelopen twee jaar met hem bezig zijn geweest. En dat er sprake is van een criminele burgerinfiltrant.

,,De burgerinfiltrant ken jij als Kees. Nu wordt jou misschien wel het één en ander duidelijk. Wat is je reactie hierop?”

Justin: ,,Ik wil met mijn advocaat spreken.”

Dit artikel is gebaseerd op het strafdossier, dat deze krant heeft ingezien. Verder hebben de auteurs zich gebaseerd op gesprekken met bekenden en naasten van de burgerinfiltrant. De namen van Kees en rechercheur Renkema zijn gefingeerd.