Is de dagbesteding er volgend jaar nog? Stress en zorg over WMO in Leeuwarden

De manier waarop WMO (zorg volgens de Wet Maatschappelijke Ondersteuning) wordt georganiseerd in Leeuwarden, ondergaat momenteel een ingrijpende verandering.

In maart maakte de gemeente Leeuwarden bekend dat Windkracht058, een samenwerkingsverband van de Aardema Zorg Groep, Innzorg en JijCentraal, per 1 januari 2021 de dagbesteding en thuisondersteuning gaat uitvoeren in Leeuwarden. Welzijnsorganisatie Amaryllis wordt samen met het bedrijf Incluzio verantwoordelijk voor de basiszorg. Zij moeten het werk voor minder geld gaan doen: 35 miljoen in plaats van de bijna 39 die WMO in 2018 kostte.

Enkele grote zorgaanbieders (GGZ, Zienn, de KwadrantGroep en Alliade) haakten af bij de aanbesteding. Dat betekent dat de zorg die zij verleenden, overgaat naar andere partijen. De organisaties hebben zestien onderaannemers gecontracteerd en zijn nog in gesprek met zo’n tien extra partijen. Waar nu nog zestig aanbieders van WMO-zorg zijn, worden dat er in 2021 zo’n dertig.

Tweeduizend gesprekken

Alle tweeduizend mensen die nu thuisondersteuning of dagbesteding hebben, kregen (of krijgen nog) dit jaar een gesprek met een sociaal werker van Amaryllis. Hierin wordt bekeken welke steun ze vanaf volgend jaar nodig hebben. Ook krijgen ze hierin te horen wie hun eventuele nieuwe zorgaanbieder wordt.

Half september was met de helft van de cliënten gesproken, schreef wethouder Hein Kuiken op 18 september in een brief aan de gemeenteraad. Hij nam de WMO-portefeuille over van Herwil van Gelder die sneuvelde in dit dossier. Nu, drie weken later, zijn dat er 1700.

Stress en onzekerheid

Een van de tweeduizend WMO-cliënten is de dochter van Piet Huijser uit Leeuwarden die een sociaal-emotionele beperking heeft. De 32-jarige Evelien krijgt al vijftien jaar dagbesteding bij woonzorgcentrum Greunshiem, maar of haar vaste begeleider hier ‘onderaannemer’ kan worden van Windkracht058 is nog altijd niet duidelijk, tot Huijsers frustratie. ,,Het gaat sinds anderhalf jaar heel goed met haar en ik wil graag dat dit zo blijft.’’

Zijn dochter krijgt stress van de onzekerheid, vertelt hij. ,,Zij wil weten of ze kan blijven waar ze nu zit of dat ze toch ergens anders heen moet, en zo ja waarheen?’’ Haar indicatie loopt eind december af. ,,Op deze manier wordt zij en ook andere mensen met een beperking voor een voldongen feit geplaatst.’’ Dinsdag kreeg ze uitsluitsel. Ze kan sowieso nog een jaar bij Greunshiem blijven. Haar vader: ,,Voor haar is het duidelijk. Voor 1999 anderen niet.’’

‘Kwaliteit voor kwantiteit’

De Adviesraad Sociaal Domein (ASD) hoort ook dat er onrust is onder WMO-cliënten omdat ze nog geen duidelijkheid hebben over hun zorg volgend jaar, zegt Joop Abma. De raad, die het gemeentebestuur adviseert over het sociaal beleid, is ,,gematigd positief’’ over de voortgang. ,,De gesprekken verlopen volgens de gemeente voorspoedig, hoewel wij de indruk hebben dat er nog erg veel gedaan moeten worden. Op onze vragen hierover zeggen de ambtenaren dat kwaliteit voor kwantiteit gaat, dus als niet alle cliënten op 31 december een gesprek hebben gehad, dan gaan ze na 1 januari verder.’’

De adviesraad vindt het vooral belangrijk dat de gemeente ,,er bovenop zit’’ bij Amaryllis en Windkracht058, en dat ze goed monitort hoe de gesprekken gaan. Abma: ,,Vooral daar waar cliënten noodgedwongen naar een andere zorgaanbieder overgaan. Omdat het goedkoper moet, zal er zeker afschaling van hulp plaatsvinden. Maar men moet wel de zorg krijgen die nodig is.’’ Zie verder pagina?

Warme overdracht

Windkracht058 verzekert dat bij verandering van zorgaanbieder ,,een warme overdracht’’ wordt georganiseerd voor WMO-klanten in Leeuwarden. ,,De oude en de nieuwe aanbieder trekken samen op met de cliënt om de overgang zorgvuldig te laten verlopen’’, zegt directeur Anton van der Kooij.

Volgens de gemeente en Windkracht058 liggen de WMO-plannen op schema en kan de omvorming op 1 januari ingaan. Van der Kooij erkent dat voor onder meer de dagbesteding nog niet alle locaties bekend zijn. ,,In ieder geval zal iedereen ruim voor 1 januari 2021 duidelijkheid hebben.’’

De Leeuwarder gemeenteraad wordt met enige regelmaat bijgepraat over de stand van zaken van de WMO. De VVD en ChristenUnie behoorden tot de partijen die zich het meest kritisch uitlieten over de plannen; ze wezen onder meer op het gebrek aan draagvlak. ,,Als raadsleden hebben we nog altijd geen 100 procent duidelijkheid over de uitvoering straks’’, zegt VVD-fractievoorzitter Marcel Visser.

Zorgen over smalle basis

Visser zegt vooral zorgen te hebben over de aanvullende ondersteuning. ,,De smalle basis die er ontstaat. Grote partijen als GGZ en Alliade doen niet mee. Windkracht058 gaat in zee met zestien lokale partijen, dat zijn heel veel ZZP’ers en kleine bedrijfjes. Kunnen die straks alle specialistische zorg verlenen? Er is nog heel veel onzekerheid, terwijl het toch al tien voor twaalf is.’’

ChristenUnie-fractievoorzitter Carlijn Niesink hoort ,,wisselende geluiden’’ uit het veld. ,,Sommigen hebben al een gesprek gehad, een aantal mensen heeft bij ons aan de bel getrokken omdat ze nog altijd in onzekerheid zijn, bijvoorbeeld over hun persoonsgeboden budget (PGB). Er is nog tijd, maar het is niet ideaal als je pas in december hoort waar je in januari naartoe gaat.’’

Beide fracties hebben nog altijd grote zorgen over de inzet van vrijwilligers in de nieuwe buurt- en dorpskamers waar mensen met een hulpvraag straks binnen kunnen lopen. Vrijwilligers en beroepskrachten zorgen samen voor de juiste ondersteuning.

Niesink: ,,Dat vind ik echt een groot risico. Alle organisaties hebben momenteel moeite om vrijwilligers te vinden, ook vanwege corona. En bovendien, stel dat je een vraag hebt over schulden, wil je die dan delen met je buurvrouw die als vrijwilliger in de buurtkamer zit?’’

Niesink vindt het nu, net als Visser, nog te vroeg om in te grijpen. ,,Als politiek moeten we nu de organisaties de ruimte geven om de plannen uit te voeren. We zitten er bovenop maar moeten nog even afwachten.’’

Zorgen over cliënten

Zorg op Maat is een van de zorgaanbieders die buiten de boot vielen bij de aanbesteding. Het vertrek van zestig tot zeventig cliënten van de stichting per 1 januari aanstaande leidde tot een inkrimping van de organisatie.

,,Als organisatie redden we ons wel, maar ik maak me grote zorgen over onze cliënten’’, zegt bestuurder Jan Jansen. ,,Mensen die we soms al tientallen jaren begeleiden, met wie we heel veel hebben kunnen bereiken waardoor ze minder andere zorg nodig hadden. Ik hoop dat Windkracht058 heel goed zorgdraagt voor deze groep.’’