Hoe Stadshout Leeuwarden honderden gekapte bomen een tweede leven geeft

Essenhout uit het Bonifatiuspark, plataan van het Zaailand en lindenhout van de Noordersingel. Overal waar je kijkt in en bij de werkplaats in Britsum ligt hout. Dikke robuuste planken, of juist wat fijner. Cognackleurig of heel licht, zwaar geurend of meer subtiel.

,,Het mooie aan hout vind ik dat het een echt natuurproduct is; elk stuk hout dat je in je handen hebt, is anders. En als een stam wordt gezaagd, zie je ineens die prachtige tekening van binnen, de nerven en structuren’’, vertelt Ithran de la Rie (25). De passie voor werken met hout kreeg hij met de paplepel ingegoten van zijn vader, die timmerman en meubelmaker is in Britsum.

Britsum

Ze delen nu een werkplaats, gevestigd in een oude hooischuur, behorend bij het huis in Britsum waar De la Rie opgroeide en na zijn studie weer is neergestreken.

De Britsumer studeerde productontwerp aan de Hogeschool voor de Kunsten in Utrecht, maar dat bleek achteraf gezien niet helemaal de goede keuze. Het voortdurend bezig zijn met het maken van nieuwe producten, begon hem tegen te staan. ,,Ik was bezig met milieu, duurzaamheid, en vroeg me af hoe ik op die manier wat kon toevoegen.’’

In Utrecht kwam hij in aanraking met Tafelboom, een stichting die zich richt op het lokaal verwerken van het hout van gerooide Utrechtse stadsbomen. ,,Een ontzettend mooi idee vond ik dat, en ook heel logisch, om het hout dat je in je eigen stad kapt te verwerken in plaats van het van heinde en verre aan te voeren.’’

Dus stapte hij naar de gemeente Leeuwarden die enthousiast was over zijn idee om iets soortgelijks te beginnen. ,,Ook hier verdwijnen jaarlijks honderden bomen in de versnipperaar om vervolgens te worden verbrand. Dat is eeuwig zonde, want het hout van die bomen is vaak nog heel goed. Je kunt er nog prima producten van maken. Hout is de enige natuurlijke grondstof die een stad heeft en dat moet je gebruiken.’

’

Impact maken op een sociale manier

Leeuwarden, die grote circulaire ambities heeft voor de komende jaren, wilde hem wel helpen door het gekapte hout tegen kuubsprijs te verkopen.

Ook Danita Vellinga was zich, halverwege haar opleiding communicatie en multimedia design op NHL Stenden, aan het bezinnen op de toekomst. ,,Op de opleiding leerden we hoe je mensen kunt sturen om jouw merk te kopen. Mensen manipuleren dus, ik vond dat niet oké.’’

Twee zware operaties tijdens haar studietijd, waar ze een jaar van moest revalideren, maakten dat ze ging nadenken over wat ze nu echt wilde met haar leven. ,,Ik wil iets toevoegen met wat ik doe, van waarde zijn voor de aarde en de mensen om me heen. Dus niet werken voor een bedrijf dat alleen maar bezig is met geld verdienen.’’ Ze liep stage bij kringloopwinkel Estafette waar ze zich onder meer bezig hield met recycling en studeerde af op het ‘impact maken op een sociale manier’.

De twee kwamen elkaar tegen bij de minor ondernemerschap op NHL Stenden, kregen verkering én vonden elkaar in hun ideeën over een duurzame onderneming in stadshout.

Stadshout Leeuwarden

In november schreven ze hun bedrijf Stadshout Leeuwarden in bij de Kamer van Koophandel en sindsdien is het jonge stel dagelijks bezig met hout. Omdat De la Ries vader al de nodige machines had voor zijn timmerbedrijf, hoefden de ondernemers alleen te investeren in stammen, zagen en een drogerij.

Stadshout neemt het gekapte hout over van de gemeente Leeuwarden, maar ook particulieren kunnen een gekapte boom inbrengen. ,,Kijk, dit was een zieke es uit een tuin in het Bonifatiuspark. De bewoners vonden het ontzettend jammer dat de boom gekapt moest worden en wilden er iets van laten maken’’, vertelt De la Rie wijzend op een paar planken die te drogen liggen.

Omdat hout eerst bijna een jaar moet drogen om het te kunnen verwerken, hebben ze nog niet veel meubels kunnen maken, maar ideeën en ontwerpen zijn er genoeg.

In de wachttijd gingen ze alvast aan de slag met pallets, en sloophout dat ze kregen van kringloopwinkel Estafette. Vellinga: ,,We hebben workshops insectenhotels gegeven op scholen, en toen dat niet meer kon vanwege corona hebben we bouwpakketjes gemaakt zodat ze er zelf mee aan de slag konden.’’

Het duurzame karakter van het bedrijf proberen ze zo consequent mogelijk door te voeren. Vellinga: ,,Je moet niet roepen dat je zo duurzaam bent, je moet het gewoon doen. Dus denken we na over elk detail en gebruiken we labels van oud karton en bloemzaadjespapier met watergedragen inkt. Het zou natuurlijk raar zijn als we wel papier gebruiken dat gemaakt is van versnipperd hout.’’

Zo weinig mogelijk weggooien

De houtliefhebbers streven ernaar zo weinig mogelijk weg te gooien dus worden reststukken verwerkt tot kaarsenhouders, snijplanken of kleine bijzettafels. Ze verkopen enkele kleine producten bij de winkel Jouw Dagelijkse Kost in de Nieuwe Oosterstraat en openen op 10 oktober een ‘shop-in-shop’ bij de Recycleboulevard van Estafette.

Om de koper van het product bewust te maken van de herkomst, krijgt elk artikel een ‘bomenpaspoort’ met daarop de soortnaam, de plaats van de boom en de leeftijd.

Onnodige kap moet altijd voorkomen worden, vinden de boomliefhebbers. ,,Bomen zijn van groot belang voor CO2-opslag. Wij willen daarom voor elke boom die wij verwerken er minimaal één terug planten’’, vertelt De La Rie. Zo willen ze samen met scholen projecten als Boomplantdag steunen.

De twee zijn tevreden over de eerste maanden van hun bedrijf. Vellinga: ,,We kunnen er nu net van leven en zijn rustig bezig om ons bedrijf vorm te geven. Het is leuk om te zien dat andere sociaal-maatschappelijke ondernemingen bij ons willen aanhaken, zoals Estafette.’’