Activist Zarza neergestoken in Leeuwarden, familie vermoedt politiek motief
Bij het steekincident voor het treinstation in Leeuwarden is vrijdag politiek activist Sadegh Zarza zwaargewond geraakt. Dat bevestigt zijn familie.
FOTO PRONEWS
Zarza (64), die onder meer betrokken is bij de Nederlandse tak van de Koerdische Democratische Partij Iran, werd aangevallen door een man met een mes. Hij is buiten levensgevaar, zegt zijn broer Taher Zarza (58). ,,Maar hij is heel zwaar toegetakeld.’’ Zarza werd geraakt in zijn hoofd, hals, buik en borst.
De verdachte, die onmiddellijk na het incident door de politie ter plaatse is opgepakt is een 38-jarige man met de Iraanse nationaliteit. Hij woont in Rotterdam. ,,Wij denken dat er een politiek motief achter zit’’, zegt Zarza’s broer Taher. Ook omdat de dader niet is weggerend en Zarza in het verleden ,,dreigementen kreeg’’.
,,Hij stond eerder op een dodenlijst van de geheime dienst in Iran’’, zegt de broer. ,,Met iets van 72 mensen. Jaren geleden is er door de BVD een aanslag op mijn broer verijdeld.’’ De aanslag gisteren zou ,,een statement’’ van de Iraanse regering zijn geweest. ,,Van: ook in het buitenland is de oppositie niet veilig.’’
‘In scène gezet’
Volgens de broer hadden de verdachte en het slachtoffer gisteren met elkaar afgesproken. ,,Een oud-klasgenoot uit Iran van mijn broer belde onlangs’’, zegt Zarza. ,,Hij zei: mijn zoon komt in Rotterdam studeren. Hij vroeg of mijn broer hem een beetje kon helpen.’’
Argwaan had Zarza volgens zijn broer niet. Hij zou de stem van zijn voormalige klasgenoot hebben herkend en vangt wel vaker mensen uit Iran op. ,,Daarom heeft hij hem ook alleen opgehaald.’’ De man, die volgens de broer sinds een paar maanden in Nederland is, zou vanavond bij hem eten. ,,Maar het is allemaal in scène gezet.’’
Gevlucht naar Leeuwarden
Sadegh Zarza vluchtte in de jaren tachtig via Turkije naar Leeuwarden, zo tekende deze krant eerder op. Als Iraanse Koerd vocht hij tien jaar lang tegen het regime van ayatollah Khomeini. Als commandant van het Iraans-Koerdische leger kreeg hij een scherf van een mortiergranaat in zijn schedel waardoor hij moeilijk loopt.
In een artikel in deze krant zei hij in 2009 dat hij eerder door de Iraanse geheime dienst werd achtervolgd. ,,De Iraanse geheime dienst kwam zelfs tot aan het vluchtelingencentrum in Leeuwarden om me op te pakken. Het is dat het op tijd werd ingezien, anders was ik er nu waarschijnlijk niet meer geweest’’, zei hij.
PvdA-lid Sander Terphuis, die op zijn achttiende vluchtte uit Teheran en in Burgum belandde, kwam Zarza dit jaar nog tegen tijdens een discussieavond over de ‘lange arm van Teheran’ in Europa. Het Iraanse regime heeft de druk op oppositieleden flink opgevoerd, weet hij. Alleen al in Parijs zijn minstens tien Iraniërs omgebracht.
,,Sinds de protesten in Iran van begin dit jaar is de dreiging enorm toegenomen. Er brak een grote paniek uit bij de ayatollahs.’’ Terphuis kreeg een lichte vorm van beveiliging. Hij vermoedt dat voor Zarza hetzelfde gold.
Bosje bloemen
Met een bosje bloemen stond de 38-jarige verdachte van het steekincident in Leeuwarden te wachten op zijn slachtoffer. Dat zegt ooggetuige Don Dorst (63). ,,Hij liep hier al een uur rond met een bosje bloemen in de handen’’, zegt Dorst, die taxichauffeur is en buiten zijn taxi bij een bank stond. ,,Toen het slachtoffer kwam aanrijden, liep hij naar de auto toe. Ze hebben geen woord gewisseld. Niks. Hij heeft meteen door het raam van de passagiersstoel gestoken.’’
Slachtoffer Sadegh Zarza was in een Mercedes naar de taxiplaats voor het station gereden. Het raam aan de passagierskant was open. Volgens zijn familie waarschijnlijk in de verwachting een goedaardige persoon op te halen. Door de schrik van het steken, denkt de chauffeur, haalde Zarza zijn voet van het pedaal en reed de Mercedes tegen Dorsts wagen. ,,Mijn taxi schoot een halve meter naar voren.’’
Hulpkreten
Voor de ogen van tientallen mensen werd Zarza gestoken. Het slachtoffer slaakte daarbij verschillende hulpkreten. Over hoe vaak de verdachte stak, lopen de meningen uiteen. Minstens vijftien keer, denkt Femme van Kammen (52). Eerst vanaf de passagierskant, daarna liep hij om de auto heen, waaruit Zarza probeerde te ontsnappen. ,,Hij wou ontkomen, hij wou weg. Met zijn armen probeerde hij hem af te weren.’’
Opvallend genoeg, zegt Van Kammen, had de verdachte alleen maar oog voor Zarza. Hij wilde niemand anders iets aandoen. ,,Dat is juist het idiote. Hij was alleen maar met die man bezig en hij was ijzig kalm. Ik vroeg de man of hij op zijn knieën wilde. Dat deed hij, maar daarna zei hij: ‘No police. Only police I answer’ en stond hij weer op.’’
Verdachte gaf zich zonder verzet over
Toen de politie vervolgens kwam, gaf de verdachte zich zonder enig verzet over, zo is ook op beelden te zien die omstanders maakten. Een medewerkster van restaurant Loetje, dat tegenover het station zit, ontfermde zich over het slachtoffer.
Het mes, ogenschijnlijk een keukengereedschap, lag na het incident meters bij de taxistandplaatsen vandaan, bijna tegen het stationsgebouw aan. Vlak bij het handvat is het lemmet gebroken. Volgens Wesley de Roos (17) gebeurde dat tijdens het steken. ,,Ik hoorde iets van ‘klik’ en toen was het afgebroken. Mijn vriend heeft het later opgepakt en daar neergelegd. Hij deed zijn shirt uit om het bloeden te stoppen.’’
‘Afschuwelijke gebeurtenis’
Burgemeester Sybrand Buma van Leeuwarden spreekt van ,,een afschuwelijke gebeurtenis’’. Commissaris van de koning Arno Brok is ,,geschrokken’’. Zarza werkte eerder bij de provincie Fryslân. ,,We hebben vertrouwen in het politieonderzoek en hopen dat hij goed herstelt.’’
De advocaat van de verdachte laat desgevraagd weten dat zijn cliënt gisteren is verhoord, maar dat hij nog niet namens hem kan reageren. Een politiewoordvoerder zegt dat de politie over motief ‘ook dingen heeft gehoord’ en deze meeneemt in het onderzoek.