De oproepkracht: 'Wy leare bern in protte ûnnedige saken wêrtroch de nedige saken lizze bliuwe'

‘Met enige aarzeling wil ik mij heel voorzichtig aanmelden om geïnterviewd te worden door journalist nummer 4’, mailt de 65-jarige Roelof Liemburg uit Mildam. Aarzelend en voorzichtig, omdat hij – zo verklaart hij tijdens het interview – niet ijdel wil overkomen. En journalist nummer 4 koos hij omdat het gezicht op de foto vertrouwen uitstraalde. Grinnikend: ,,Dêrmei sis ik fansels net dat dy oaren net te fertrouwen binne.’’

Liemburg wil het hebben over zijn tijd in het onderwijs. Ruim veertig jaar stond hij voor de klas, de laatste jaren als meester van groep acht op It Skriuwboerd in Surhuisterveen. ,,Op zich is dat niet iets waar je anderen mee wilt lastigvallen’’, erkent hij in de mail naar de krant. Maar Liemburg vindt dat hij een verhaal te vertellen heeft, als leerkracht met reuma op een school in de Friese Wouden, een gebied dat ,,ûnterjochte’’ heel vaak wordt weggezet als ambitieloos en op basis van onderwijsstatistieken een achterblijvertje lijkt.

Leerkracht worden was voor Liemburg geen bewuste keuze. Hij ging naar de havo in Heerenveen en die zat toevallig in hetzelfde gebouw als de Pedagogische Academie. Doorstromen was een logische stap. ,,Yn dy tiid waarden in protte bern út arbeidersgesinnen óf plysje yn Amsterdam óf ûnderwizer.’’ In 1980 kreeg Liemburg zijn eerste eigen klas, op de Dr. J. Botkeskoalle in Damwoude.

'Earst mar ris besykje, foardatst tinkst datst eat net kinst'

Vijf jaar later werd er bij hem reuma vastgesteld. Een aandoening waarbij het afweersysteem van het lichaam ontregeld is, waardoor er chronische ontstekingen ontstaan. ,,Earst groeide myn pink krom, dat murk ik om’t dy by it iten hieltyd efter myn boerd hingje bleaun. Doe groeide der noch in finger skeef en noch ien en nei safolle fingers tocht ik: dan docht de rest der ek net mear ta.’’

Oftewel, Liemburg trekt zich vrij weinig aan van z’n beperking. Zijn deelname aan de Slachtemarathon in 2016 – zonder te trainen en zonder dat iemand anders ervan wist – is daar een voorbeeld van. ,,Ik hie it bloed yn ’e skuon. Mar ek in moai ferhaal foar de klasse: earst mar ris besykje, foardatst tinkst datst eat net kinst.’’

Groep acht

Zijn mooiste tijd in het onderwijs beleefde Liemburg de afgelopen zeven, acht jaar, voor groep acht. Nu de meester thuiszit, omdat er door het schoolbestuur ,,mei de bêste bedoelings’’ besloten is dat hij vanwege z’n gezondheid tot de kwetsbare risicogroep behoort, ziet hij dat heel helder. Voor groep acht, de klas die door de leerkracht de wijde wereld ingestuurd wordt, zag Liemburg hoeveel onnodige zaken kinderen worden aangeleerd, waardoor belangrijke lessen ongeleerd blijven. ,,Der moat mear barre as eltse dei in leske ôfdraaie. Net: hoe lear ik de bern? Mar: wat lear ik de bern? Hoe settte wy se yn it libben del? Wy moatte se de wrâld sjen litte.’’

'Sturtdielings dêr hawwe wy rekkenmasines foar'

Liemburg sleepte z’n leerlingen bijvoorbeeld mee naar het Rijksmuseum, de Tweede Kamer en het Provinsjehûs. Wat het meewerkend voorwerp is in een zin of hoe je breuken moet vermenigvuldigen, vindt hij een stuk minder belangrijk. ,,Wannear brûkst dizze kennis, yn hokker situaasje? Bern dy’t hielendal net rekkenje kinne – en dy binne der – dy reitsje allinne mar frustrearre fan sturtdielings meitsje. Kinst ek sizze: dêr hawwe wy rekkenmasines foar.’’

Waar kinderen wel wat aan hebben, is goed leren lezen. Daar zou bij elk vak, van taal tot geschiedenis, veel meer de nadruk op moeten liggen, vindt Liemburg. ,,Wy moatte alles op alles sette, dat der net ien bern nei groep fjouwer giet dat net goed lêze kin. Yn Noard-East Fryslân is 15 oant 25 prosint ‘laaggeletterd’ . Hoe kin dit? Dy minsken ha allegear nei skoalle west.’’