Vijf vragen over de eilander traditie Kallemooi, waarover vandaag een rechtszaak dient
De haan wordt naar de mast gebracht tijdens een vorige editie van Kallemooi op Schiermonnikoog. Foto Archief DvhN
Wat is Kallemooi?
Kallemooi is het pinksterfeest op Schiermonnikoog, een traditie van honderden jaren. In het Fries Museum ligt bewijs dat het al in 1492 op het eiland gevierd werd. Het is een vruchtbaarheidsfeest. Daarom wordt er een haan (symbool van de vruchtbaarheid) in een 18 meter hoge mast gehesen. Het kraaien is een teken van vruchtbaarheid. Het dier zit in een mand van 140 bij 60 bij 70 centimeter voorzien van droogvoer, water en in water gedrenkt bruin brood. De mast wordt altijd de zaterdagavond voor pinksterzondag gehesen en naar beneden gehaald op pinksterdrie, de dinsdag na pinksteren, die op Schiermonnikoog als derde pinksterdag wordt gevierd.
Waar komt de naam vandaan?
Er doen verschillende verklaringen de ronde. Kalle zou afkomstig zijn van het oud-Noorse woord kallen wat roepen betekent. Mooi wordt verklaard uit een verbastering van het woord mei (verwijzend naar de meimaand). Kalle kan ook verwijzen naar het oud-Germaanse woord gallus , dat haan betekent.
Wie keren zich tegen dit feest?
De rechtszaak is aangespannen door Comité Dierennoodhulp, die zich bij laat staan door pluimvee-expert en bioloog Jeroen van Rooijen. Ook de Dierencoalitie (een samenwerkingsverband van veertien dierenorganisaties), Caring Vets (een groep van ruim 130 dierenartsen) en de Dierenbescherming lieten al eens protesten horen. Sinds 2014 ligt de traditie steeds meer onder vuur. In 2016 ketenden twee actievoerders zich vast aan de mast.
Wat zijn de bezwaren van de dierenorganisaties?
Een van de hoofdargumenten is dat het gebruiken van dieren ten behoeve van evenementen niet meer van deze tijd is en er alternatieven mogelijk zijn. Specifiek voor Schiermonnikoog richt het protest zich tegen de stress en angst die het dier moet doorstaan. Er wordt gesproken over ,,onnodig misbruiken van een haan.’’
Hoe reageert het eiland daarop?
Sinds 2015 moet de Kallemooi-commissie op last van de Rijksdienst voor Ondernemend Nederland (RVO) een camera in de mand hangen om de haan drie dagen live te kunnen observeren en moet er toezicht zijn van een dierenarts. Vorig jaar probeerden zes activisten opnieuw het feest te verstoren. Het leidde alleen maar tot het nog krachtiger zingen van het strijdlied door Schiermonnikogers, oud-Schiermonnikogers en toeristen.
Eilandbewoners wiens haan ooit voor dit doel gebruikt is, geven aan dat de vogel er geen schade van ondervond. De eilanders benadrukken verder dat het feest niet alleen om de haan draait. De derde pinksterdag, als de haan wordt teruggebracht naar de eigenaar, is een groot kinderfeest.
Lees ook: Opnieuw aangifte tegen 'mishandeling' Kallemooi-haan
Lees ook: Schiermonnikoog: 'Pinksterfeest gaat nooit verloren!'
