Tjitze Bouma uit Wommels overleden, hij was de laatste overlevende van beruchte SD-gevangenis in Groningen

Joseph Schmidt (links), geëmotioneerd, verontschuldigt zich bij Tjitze Bouma.

Joseph Schmidt (links), geëmotioneerd, verontschuldigt zich bij Tjitze Bouma. FOTO SIMON BLEEKER

Tjitze Bouma, de laatste overlevende van het Scholtenhuis in Groningen, is afgelopen dinsdag op 94-jarige leeftijd overleden in Wommels.

Bouma zat aan het eind van de Tweede Wereldoorlog opgesloten in het beruchte Huis van Bewaring in het hoofdkwartier van de Sicherheitsdienst (SD) nadat hij bij een razzia was opgepakt. De Duitse bezetter had er lucht van gekregen dat er op de boerderij van de Bouma’s bij Scharnegoutum verzetsmensen zaten ondergedoken.

De destijds 18-jarige Tjitze werd opgepakt en na weken opsluiting met 26 andere gevangenen op zondagmorgen 15 april 1945 vrijgelaten, ze waren de laatste ter dood veroordeelden. Twee dagen daarvoor hadden Nederlandse SS-ers voor de gevangenisdeur gestaan om ze alsnog dood te schieten. De Canadese bevrijder vocht toen al om de stad.

Gefussilleerd

De dagen daarvoor waren veertig gevangenen uit hun cellen gehaald en elders gefusilleerd, de laatste tien bij Bakkeveen. Onderdirecteur Stavenuiter heeft hun leven gered, door ze twee dagen eerder over te plaatsen naar de achterliggende strafgevangenis.

In 2016 vertelde Bouma over de gevangenschap. ,,We merkten dat de bevrijders bij Groningen waren, door het schieten. Ik denk dat het twee dagen later is geweest dat we met de Duitse bewakers hebben gesproken, dat we maar gewone Nederlanders waren en graag naar huis wilden. Uiteindelijk stemden ze toe en brachten ons in contact met de Canadezen. We waren VRIJ! Ze hebben ons niet slecht behandeld en we kregen goed te eten.”

Verzoening

Voormalig Duits soldaat Joseph Schmidt was destijds betrokken bij de razzia. Hij bezocht Bouma in 2014 in Scharnegoutum en bood bijna zeventig jaar na dato zijn excuses aan. Een emotionele verzoening voor beide mannen.