Onderwijsinspectie stort zich weer op kwaliteit Fries op school

Met vragenlijsten voor alle scholen en steekproefbezoeken aan 45 instellingen wil de inspectie de kwaliteit nagaan in het licht van de gekozen schoolprofielen, zei inspecteur Hester Deelstra gisteren op het onderwijscongres in Heerenveen.

Er zal een vergelijking worden gemaakt met de situatie van tien jaar geleden, toen de inspectie in haar rapport Tusken winsk en werklikheid zwaar uithaalde naar de aangetroffen praktijk. Ze constateerde weinig draagvlak bij de ouders en een tekort aan vaardige leerkrachten.

Geen volgsysteem

De inspectie zag weinig terug van de hoge politieke ambities van dat moment. en ze hekelde het ontbreken van een volgsysteem. Zo’n toets is er nu wel, net als nieuwe leermethoden en een ontheffingenbeleid tot 2030, dat een stimulans voor verbetering moet zijn. Inspecteur-generaal Monique Vogelzang zegt dat het onderzoek geen handhavingskarakter zal hebben.

Volgens Frieszinnige critici van de praktijk is er juist wel behoefte aan een stok achter de deur, voor zover scholen het Fries niet serieus nemen. Hoofdonderzoeker Albert Walsweer (NHL) zag bij het diepgravende onderzoek It is mei sizzen net te dwaan nog wel vrijblijvendheid en oneigenlijke excuses om het Fries niet het volle pond te hoeven geven .

Alarmerend

Dat 72 procent van de basisscholen de kinderen niet in het Fries leert schrijven is alarmerend, vindt voorzitter Geart Benedictus van de Ried fan de Fryske Beweging. ,,Sa’n 85 prosint fan ús is analfabeet yn de eigen taal, sa moatst der nei sjen. Dan sjochst in grut manco.’’

Bijna driekwart van de scholen heeft enigerlei ontheffing nodig van de wettelijke plicht. Dit werd in het persbericht van Gedeputeerde Staten gisteren vriendelijk verwoord als: ,,Een aantal scholen moet nog een slag maken’’.

Bij- en nascholing

Voor gedeputeerde Sietske Poepjes (taal en cultuur) is het glas halfvol. ,,Wy sitte hast op in brekpunt, mar wy kinne mei elkoar soargje dat it Frysk syn sosjale krêft hâldt’’, zegt ze. Poepjes wil nagaan of er extra provinciegeld nodig is voor bij- en nascholing van leerkrachten.

Maar zij stelt dat de vitaliteit van de taal minstens zo veel afhangt van de trots en het zelfbewustzijn van de gebruikers. Daarvoor wil commissaris van de koning Arno Brok met liefde een voorbeeld zijn, liet hij bij de opening van de conferentie weten.

,,Twatred fan de amtners op it Provinsjehûs praat thús Frysk. In moai part febrekt him lykwols op it wurk. Dan tink ik: huppekee! Taal hat alles mei attitude te krijen’’, aldus Brok. De commissaris wijkt in Friesland nooit meer uit naar het Nederlands, hoewel dat toch zijn moedertaal is. ,,Ik doch net mei oan folgjend taalbelied.’’

De commissaris vindt het – net als Poepjes – niet zo vruchtbaar om te hameren op de plicht van de scholen. ,,Dy moatte de bern meinimme yn folwoeksen, goed Frysk omdat it ús rjocht is.’’