Kustwacht stuurt schepen bij storm zigzaggend over zee

Sinds deze week wordt er duidelijker opgetreden, vertelde directeur Jan van Zanten woensdag tijdens een hoorzitting in de Tweede Kamer. Dat gebeurt nu uit onderzoek van Marin is gebleken dat ook kleinere containerschepen last kunnen krijgen van vallende lading.

Boven de eilanden is sprake van een bijzondere situatie. Door de overgang van de diepe Noordzee naar de ondiepe Waddenzee kan zeewater in massief hoge golven tegen de zijkant van containerschepen beuken. Dit zogeheten groenwater kan gestapelde containers als dominosteentjes doen omvallen.

‘Zigzagkoers over de zeebaan’

Mogelijk was dit de oorzaak van de ramp met de MSC Zoe, het schip dat op 2 januari 2019 boven de Waddeneilanden 342 containers verloor. Kapiteins kunnen de zijwaartse beukgolven vermijden door met ‘de kop op de golven’ te varen. ,,Dan moet je denken aan een soort zigzagkoers over de zeebaan’’, zei Van Zanten.

De Kustwacht wil de komende weken komen tot ‘een gefundeerd advies’. Zigzaggen kost rederijen tijd en geld. De Kustwacht kan alleen een dringend advies geven; de kapitein is uiteindelijk baas.

Golven van meer dan 3,5 meter

Directeur Bas Buchner van onderzoeksinstituut Marin benadrukte tijdens de hoorzitting dat golven van meer dan 3,5 meter op de noordelijke en zuidelijke vaarroute hooguit veertien dagen per jaar voorkomen. ,,Je moet ervoor zorgen dat bemanningen op de hoogte zijn van dit fenomeen.’’ Een abrupte overgang van diepe naar ondiepe zee zoals boven de Waddeneilanden komt wereldwijd niet zo heel veel voor. ,,In die zin is dit een redelijk uniek gebied.’’

De Tweede Kamer debatteert later dit jaar met Inframinister Cora van Nieuwenhuizen over de containervaart. Aanleiding is het rapport van de Onderzoeksraad voor de Veiligheid (OVV) over de ramp met de Zoe.

‘Kan morgen weer gebeuren’

,,Het kan morgen weer gebeuren’’, zei OVV-voorzitter Jeroen Dijsselbloem. Ook hij wees de Tweede Kamer op het fenomeen van het groenwater. ,,We moeten niet de fout maken ons alleen te richten op de zuidelijke vaarroute. Dit komt ook op de noordelijke route voor, en óók bij kleinere schepen. Het probleem is echt groter.’’

Nederland moet in internationaal verband het voortouw nemen voor een veiliger containervaart, bepleitte Dijsselbloem. ,,De krachten op deze schepen zijn immens. Als we verder willen met dit type schepen, dan moet je bij voorbeeld ook kijken naar het sjormateriaal.’’

Sinds oktober waarschuwt de Kustwacht kapiteins van grote containerschepen al om bij stormweer de zuidelijke vaarroute te mijden. Van de 21 keer werd dit advies 4 maal in de wind geslagen.