Koude Oorlog op het Songfestival | LC Toptalent

De optelsom van hun liefde voor muziek in het algemeen, geschiedenis en het Songfestival in het bijzonder leidde naar het onderzoek dat Jacob IJsselstein (18) uit Langezwaag en Noah Tol (17) uit Heerenveen deden voor hun profielwerkstuk. De vwo-leerlingen van osg Sevenwolden Fedde Schurer in Heerenveen doken in de historie van het liedjesfestijn dat zijn eerste editie beleefde in 1956.

In feite ligt de oorsprong van het Eurovisie Songfestival in de Tweede Wereldoorlog, schrijven ze. Nadat Hitler was verslagen door de geallieerden (onder aanvoering van de Verenigde Staten) en de communisten, ontstond een scherpe scheidslijn in Europa. Aan de ene kant het vrije, op kapitalistische leest geschoeide Westen, aan de andere kant het communistische Oosten. Daartussenin het IJzeren Gordijn, dat beide ideologische blokken scheidde.

Noah en Jacob schetsen dat vooral de Verenigde Staten aanstuurden op meer binding tussen de West-Europese landen. Want samenwerking verkleint de kans op onderlinge oorlog en bovendien zou een verenigd Europa sterker staan tegenover mogelijke expansiedrift vanuit communistisch Moskou.

Vanuit de gedachte dat cultuur een verbindende factor is, kwam Europa met het idee van een jaarlijks Songfestival. ,,Het festival moest iets zijn om onderlinge verschillen te vergeten’’, schetst Jacob. Maar het werd ook het podium om westerse normen en waarden uit te dragen. Verdraagzaamheid, diversiteit, tolerantie en vrijheid spelen in veel liedjes een rol.

Na de val van de Berlijnse Muur en het uiteenvallen van de Sovjet-Unie traden veel landen uit het Oostblok toe, zoals Moldavië, Georgië, Armenië en Azerbeidzjan. De winst in 2014 van ‘de vrouw met de baard’, Conchita Wurst uit Oostenrijk, vormde een schok voor een flink deel van het publiek in Oost-Europa. Het festival heeft desondanks gezorgd voor meer verbroedering tussen Oost en West, zegt Noah. Ook al blijven de ‘douze points’ toch nog vaak verdeeld volgens oude scheidslijnen.

Noah heeft zich gekleed als Vjerka Serdjoetska, een Oekraïense artiest die in 2007 opzien baarde met zijn extravagante outfit. In hun werkstuk besteden ze aandacht aan de oorlog in Oekraïne, omdat die heeft geleid tot het weigeren van Rusland als deelnemer. En tegelijkertijd lijkt de Oekraïense inzending bij voorbaat zeker van de winst in de finale op 14 mei.

Noah en Jacob interviewen Songfestivalexpert Maurice Wijnen over de kwestie. Hij vindt het uitsluiten van Rusland terecht: de agressie van Poetin is zo heftig ,,dat het potsierlijk zou zijn als Rusland gewoon meedeed’’.

De twee scholieren hebben hier hun twijfels over. ,,Kunnen de mensen in Rusland wat aan de oorlog doen? Is het Songfestival niet juist de plek om wel samen bijeen te zijn?’’, vraagt Jacob zich af. Noah: ,,Het Songfestival zegt apolitiek te zijn. Dat is dus niet zo.’’

Ze maken zich ondanks alles op voor weer een mooie editie van het festijn. Want er zijn de afgelopen jaren heel veel prachtige liedjes gezongen, vinden ze. Ze sommen enkele favorieten op: Birds van Anouk, Rise like a Phoenix van Conchita Wurst, Voilà van Barbara Pravi.

,,Maar het allerbeste liedje ooit was natuurlijk Calm after the Storm van the Common Linnets’’, zegt Jacob. ,,Dat die tweede werden achter Conchita deed toch wel pijn.’’ Ze hebben goede hoop voor de komende finale: ,,De Diepte komt echt wel in de buurt hoor. Maar ja, Oekraïne…’’