Het Dokkumer ABC: Angst, Boosheid en Corona

De geïnfecteerde Dokkumer wond er geen doekjes om. ,,At myn namme yn ’e krante komt, dan bist foar my’’, dreigde de op Facebook zo keurig ogende man de verslaggever toe. En de GGD, die zou de krant wel een lijst met besmette Dokkumers verstrekt hebben, zo vermoedde hij, uiteraard ten onrechte.

Angst is de basis van deze emotie, zegt psycholoog Irma van Steijn van psychologenpraktijk Maarsingh en Van Steijn, gevestigd in Leeuwarden en Groningen. ,,Geïnfecteerden vrezen het oordeel dat ze over zich heen krijgen. ,,Wat volgt, zijn korte lontjes. En in dit geval een primaire, kinderlijke reactie.’’ Door de hitte van de afgelopen weken zijn mensen nog sneller ontvlambaar, voegt ze eraan toe.

Het virus is besmettelijk, zo haalt Van Steijn aan. Maar de emoties die het oproept, zijn dat minstens zo erg. ,,Kijk naar de berichtgeving van de overheid, die presenteert de hele tijd absolute getallen. Mensen worden daar bang van.’’

Ze haalt een voorbeeld aan uit haar praktijk. ,,Ik had hier net een meneer, hoge functie, academisch geschoold, die door de coronacrisis zichzelf is kwijtgeraakt. De angst voor wat er gaat gebeuren, de dreiging van een tweede golf, de daarmee gepaard gaande beperkingen, hij weet het niet meer.’’

Meningen gebaseerd op emotie

Velen ventileren hun mening op sociale media. ,,Deze diarree aan berichten is niet gebaseerd op kennis en wijsheid, maar op emotie. En die blokkeert de toegang tot het verstand’’, aldus Van Steijn. Een ongefundeerde, particuliere mening gaat snel de wereld in. ,,Even op de verzendknop drukken en de scheet is gelaten. Reaguurders steken elkaar aan.’’

D e Dokkumer besmettingen lijken tot dusver niet ernstig. De jonge Covid-19-patiënt maakte het goed, liet zijn vader weten. ,,Hy hat nergens lêst fan, der is ‘niks loos’’’, klonk het bagatelliserend. Maar een gesprek zat er niet in. ,,Jim binne allinnich mar út op sensaasje’’, oordeelde hij alvast. Ook de voorzitters van de Dokkumer voetbalclubs waren weinig mededeelzaam (,,u stoort me, ik ben aan het recreëren’’ of ,,ik verwijs u naar de website’’).

,,Misschien komt het door schaamte’’, oppert Tom Postmes, hoogleraar sociale psychologie aan de Rijksuniversiteit Groningen. ,,Als mensen het gevoel hebben dat ze als individu of als gemeenschap ergens op worden aangekeken, dan keert men zich soms tegen media en pottenkijkers. Ze willen het liefst zo min mogelijk aandacht. Dan gaan de luiken dicht.’’

Het hoge aantal coronabesmettingen in Dokkum ,,docht wol wat mei de minsken’’, ervaart burgemeester Johannes Kramer van de gemeente Noardeast-Fryslân. ,,Der is sprake fan in bepaalde spanning’’, weet hij. ,,Minsken yn karantêne fiele harren terjochte of ûnterjochte besjoen.’’

D at gevoel kent Peter Braaksma (49) uit Dokkum. Hij was besmet met het virus. ,,Hearst dat minsken deroer praten. Dan seagen se my fytsen en dan rôpen se: ‘hoechsto net yn karantêne?’ Mar fan de GGD mocht ik nei sân dagen wer nei bûten.’’

Hij heeft waarschijnlijk corona opgelopen op een Dokkumer terras. Braaksma besmette vervolgens twee mensen: zijn collega en ,,in oare jonge, dy’t ik tsien minuten sprutsen ha.’’

Schermen

En dat terwijl hij altijd keurig de anderhalvemeterregel in acht nam. ,,Mar myn kollega en ik brûke inoars kompjûter wol ris. En dy jonge hat, om wat oan te wizen, efkes myn tillefoarnskerm oanrekke.’’

Toen hij van de Dokkumer besmettingen hoorde en rugpijn kreeg, besloot Braaksma zich te laten testen.,,In dei letter hie ’k de útslach al. ‘Weer een gevalletje Dokkum’,’’ seinen se.

Het leed bleef beperkt tot de rug en hij voelde zich ,,min op ’e lea.’’ Meteen ging hij apart slapen van zijn vrouw, die in quarantaine ging en overigens niet besmet bleek. ,,Je bliuwe safolle mooglik by oaren út ’e buert.’’ Boodschappen liet het paar bezorgen. ,,Yn dat skoftsje tiid ha wy ús bern en ús âlden net sjoen.’’

Boos is Braaksma op de persoon die wist dat hij het virus mogelijk onder de leden had en desondanks toch een feestje bezocht. De uitbraak is onder meer naar deze Dokkumer, die later inderdaad besmet bleek, te herleiden.

Maar er zijn inmiddels ook andere bronnen vastgesteld. ,,Ast bewust oaren opsikest, wylst witst datst korona hast, dan bist aardich ûnnoazel dwaande. Dat fyn ik hiel kwealik. Dyjinge dy’t hjir ferantwurdlik foar is, meie se fan my wol oanpakke.’’

Maar dat is lastig, weet burgemeester Kramer. ,,Guon freegje my: ‘Boargemaster, jo moatte dy man, dy’t dit feroarsake hat, oppakke’. Mar in boargemaster kin dat net dwaan’’, zegt Kramer. Wat hij wel doet, is erop blijven aandringen de maatregelen in acht te nemen. Want 99 procent mag zich dan aan de voorschriften houden, 1 procent heeft daar lak aan. ,,Dy groep is lestich te benaderjen.’’

Twee polen

Door Covid-19 ontstaan er twee polen in de samenleving, aldus psycholoog Van Steijn. En in Dokkum is dat niet anders. Het gaat om de mensen die de coronaregels overdreven vinden en van mening zijn dat die hun autonomie aantasten.

A an de andere kant staat de groep die zich er wel aan houdt. Beide groeperingen raken door elkaar getriggerd, de stress loopt op. ,,Zo polariseert de samenleving steeds verder’’, legt ze uit.

Het is volgens sociaal-psycholoog Postmes zaak elkaar geen verwijt te maken. ,,Het blijft vervelend dat het gebeurd is. Maar zo’n uitbraak dam je alleen samen in. Juist nu is het belangrijk de samenhang te bewaren.’’

Ook bij de eerder genoemde geïnfecteerde Dokkumer die anonimiteit eiste, bleef het bij lichte klachten. Hij nam later weer contact op met de verslaggever. Hij was nu iets rustiger, liet hij weten. Maar hij bleef de rol van de krant hekelen. Van enige zelfreflectie was geen sprake. De GGD had hem overigens verzekerd dat er geen vertrouwelijke gegevens met de Leeuwarder Courant waren gedeeld.

De laatste dagen lijkt het aantal besmettingen in Dokkum stabiel te blijven. Toch heeft Braaksma door de coronaperikelen een streep moeten halen door het feestje dat ter gelegenheid van zijn vijftigste verjaardag gepland stond. ,,No’t ik mar seis minsken útnûgje mei, wurdt dat ’m net.’’