Hoe kapitein Gerben Bootsma uit Lemmer slachtoffer werd van de grootste verrader van de Tweede Wereldoorlog

In het Nationaal Archief zijn deze week geheime documenten openbaargemaakt over Anton van der Waals, de grootste verrader in de Tweede Wereldoorlog. Een van zijn slachtoffers was Stânfries-kapitein Gerben Bootsma uit Lemmer. De stukken gaan onder meer over de arrestatie van de Lemster in 1943.

Kapitein Gerben Bootsma, slachtoffer van de grootste verrader in de oorlog.

Kapitein Gerben Bootsma, slachtoffer van de grootste verrader in de oorlog. Credit: Inge Bootsma

Een beetje muf ruiken ze, de vele tientallen paperassen in het dossier over Anton van der Waals. Het Nationaal Archief in Den Haag bewaart de geheime stukken in bruine dozen en dikke blauwe mappen met ouderwets ogende strikken eromheen. Afgelopen dinsdag, tijdens Openbaarheidsdag (zie kader), mochten de mappen na 75 jaar eindelijk worden geopend.

Wat is Openbaarheidsdag?

Sinds een jaar of tien wordt de eerste dinsdag van januari in Nederland ‘gevierd’ als Openbaarheidsdag. Op deze dag komen, ieder jaar weer, duizenden archiefstukken beschikbaar die 25, 50 of 75 jaar geheim of vertrouwelijk waren. Vanwege het landsbelang en de privacy. Een zogeheten openbaarheidsbeperking duurt maximaal 75 jaar. De meest spectaculaire en belangrijke documenten zijn te vinden in het Nationaal Archief in Den Haag, maar ook Tresoar in Leeuwarden en ander Friese archiefinstellingen doen mee aan Openbaarheidsdag.