De executie van politieman Petrus Mous in Dokkum: was het wraak of een verzetsdaad tijdens de Tweede Wereldoorlog?

Vrijdag verschijnt Piet Oberman - de man en de mythe, de biografie van de verzetsman en Dokkumer houthandelaar. Natuurlijk komt de overval op de Leeuwarder gevangenis aan bod. Maar ook een omstreden executie, waar weinig over bekend was.

Vijf betrokkenen bij de Overval op de Leeuwarder gevangenis, tijdens een reüniebijeenkomst in 1969. Vooraan Piet Oberman, en achter hem, vanaf links, Jelle Visser, Gerben Oppewal, Willem Stegenga en Joop Willemse.

Vijf betrokkenen bij de Overval op de Leeuwarder gevangenis, tijdens een reüniebijeenkomst in 1969. Vooraan Piet Oberman, en achter hem, vanaf links, Jelle Visser, Gerben Oppewal, Willem Stegenga en Joop Willemse. Foto Archief Leeuwarder Courant

Toen Piet Oberman (1908-1972) 36 was, op 8 december 1944, leidde hij de beroemde overval op de Leeuwarder gevangenis. Later was hij betrokken bij de film erover. In zijn biografie, die vrijdag verschijnt, komt dat ruim aan bod. Net als zijn avontuurlijke jonge jaren (drie jaar in Canada), zijn stroeve verhouding met zijn ouders en de gereformeerde gemeenschap, zijn leven als baas van de Dokkumer houthandel.

Maar schrijver Hessel de Walle diepte ook een weinig bekende zaak op: een executie waartoe Oberman opdracht gaf toen Dokkum al bevrijd leek. Hij voerde een eerder oordeel uit van het Veemgericht, een groep van drie tijdens de bezetting uit hun ambt gezette, Leeuwarder rechters. Die konden, als een soort juridische dekking voor het verzet, die doodvonnissen uitspreken. Er zijn ten minste elf van die doodvonnissen geweest.