Corona slaat gat in kas dorpshuizen: grote zorgen over de toekomst

Tijdens de coronacrisis is de behoefte aan ontmoeting en verbinding meer dan ooit duidelijk geworden. Precies ook de rol die dorps- en buurthuizen vervullen, stelt Doarpswurk-directeur Theo Andreae. Maar door de gedwongen sluitingen zien veel dorpshuizen de toekomst somber in.

6 op de 10 maakt zich zorgen

Uit een enquête van Doarpswurk onder alle Friese dorps- en buurthuizen naar de financiële situatie en de toekomstverwachtingen rijst een zorgwekkend beeld. Ondanks het feit dat velen nu nog in staat zijn om aan de financiële verplichtingen te voldoen wordt de situatie, naarmate de coronamaatregelen langer duren, zorgelijker, aldus Andreae. ,,Financiële buffers verdwijnen als sneeuw voor de zon en vermogen, wat is opgebouwd voor verbouw of verduurzaming van het dorps- of buurthuis, is niet of nog maar beperkt aanwezig. Omdat ze veelal het ‘sociale goud’ in een dorp of wijk zijn, zijn ze vanuit die optiek onmisbaar.’’

Ruim 6 op de 10 van de dorps- en buurthuisbesturen maken zich zorgen over het voortbestaan, blijkt uit de enquête die door honderd respondenten is ingevuld. Dat is ruim een derde van het totaal aantal dorps-en buurthuizen. Een meerderheid zegt tussen de 60 en 100 procent van de reguliere inkomsten mis te zijn gelopen.

Medio maart moesten de Dorpshuizen en mfc’s op gezag van de overheid de deuren sluiten. Zodra het kon gingen op 1 juni de eerste weer voorzichtig open. Er werden creatieve oplossingen bedacht om toch veilig volgens de RIVM-maatregelen bezoekers te ontvangen, aldus Doarpswurk. In oktober volgde een nieuwe, gedwongen, sluiting.

Inkomsten bijna nul

Durk Grouwstra, voorzitter van het bestuur van zalencentrum De Klink in Koudum, wil beslist niet somber zijn, benadrukt hij. ,,We kunnen met de steun die we hebben ontvangen echt nog wel even door, maar de inkomsten dit jaar waren bijna nul. Jaarlijks komen hier 30.000 bezoekers, nu komt er bijna niemand. Wij zijn het hart van het dorp en zijn er voor alle leeftijdscategorieën. Het gevaar is nu dat de ziel van het dorpsleven er uit gaat’’, zegt hij.

Door het organiseren van een aantal grote evenementen lukt het De Klink al jaren om ook de niet-rendabele activiteiten te organiseren, die voor de sociale samenhang juist zo belangrijk zijn, weet Grouwstra. ,,Het sociale aspect dat je elkaar ontmoet is ontzettend belangrijk. Wij willen mensen mobiliseren, maar dat lukt niet als je ze een appje stuurt. De grote vraag is nu hoe het straks gaat als de boel weer gaat draaien. Durven de mensen nog wel te komen?’’

Beperkt activiteiten organiseren

In een enquête in mei gaven veel verenigingen aan dat de bodem van de opgespaarde potjes in zicht kwam. De meeste verenigingen konden maar beperkt hun activiteiten uitvoeren, kwetsbare groepen durfden soms niet te komen en het horecagedeelte was tijdelijk gesloten. Ruim 70 procent van de respondenten gaf toen aan dat ze een tekort hadden, maar dit konden opvangen.

Een paar maanden later is het beeld een stuk minder hoopvol, constateert Doarpswurk. Ruim de helft van de verenigingen heeft financiële ondersteuning aangevraagd. ,,Samen met de besturen en anderen zullen we blijven zoeken naar oplossingen om dorps- en buurthuizen te behouden en te versterken.’’

Alleen yoga en kinderopvang

In Kimswerd is mfc Piers’ Stee door de reserves heen, constateert penningmeester Tytsje Hibma. De vaste lasten in het relatief forse gebouw voor een dorp met 555 inwoners zijn een bron van zorg. ,,We sille besjen hoe as it oars kin.’’ Als in maart volgend jaar alle activiteiten weer mogen starten, zal Piers’ Stee de crisis net overleven, denkt Hibma. ,,Oars wurdt it lestich.’’ In het complex is dezer dagen alleen de kinderopvang geopend en gaan alleen yoga en jeugdactiviteiten door.

Met vrijwilligers in het dorp worden wel andere activiteiten georganiseerd, zoals een gemeenschappelijke ‘deelkist’. Op 20 december wordt een kerstmiddag gehouden, in navolging op de geslaagde Koningsdag om de onderlinge verbondenheid in stand te houden, aldus Hibma.