2020 was 'confronterend' voor Friese uitvaartverzorgers
Friese uitvaartverzorgers kijken terug op een bewogen jaar. Hun manier van werken veranderde drastisch door de coronamaatregelen.
Jan Marten de Boer, van uitvaartverzorging J.Æ. de Boer de Boer in Sneek steekt een kaars aan in de aula van het crematorium. FOTO NIELS DE VRIES
Het is vooral een confronterend jaar geweest, zegt uitvaartverzorger Jan Marten de Boer van uitvaartverzorging J.Æ. de Boer in Sneek. Vooral omdat fysiek contact tussen mensen niet mogelijk is. ,,Wylst elkoar oanreitsje sa belangryk is by in útfeart. De romte om elkoar eefkes oan te krûpen kinne wy net jaan, wylst wy neat leaver wolle.”
Soms moeten De Boer en zijn collega’s de aanwezigen extra op de regels wijzen. Dat voelt niet fijn. ,,Wy wolle gjin plysje wêze.” Dat bezoekers op hun plaats moesten blijven zitten, ook bij het koffiedrinken na afloop, is soms ingewikkeld. Velen hebben begrip voor de situatie, vertelt de Boer. ,,Mar soms is der ek wat wriuwing mei minsken dy’t harren ôffreegje wêrom’t de regels sa strikt binne.”
Niet drukker dan normaal
In Nederland zijn dit jaar zo’n 13.000 mensen meer overleden dan was verwacht, grotendeels als gevolg van het coronavirus. In Friesland is van oversterfte amper sprake. Er zijn tot en met week 51 in totaal 6253 Friezen gestorven, blijkt uit cijfers van het CBS. Dat is een stijging van zo’n 1 procent ten opzichte van het gemiddelde over de jaren 2017, 2018 en 2019. De GGD meldt dat er 164 Friezen door Covid-19 zijn overleden.
Bij J.Æ. de Boer was het in 2020 gemiddeld genomen niet drukker dan in normale jaren. ,,It hobbelet troch”, stelt Jan Marten de Boer. ,,Yn april like it eefkes wat drokker. Ik tink dat doe in soad âldere minsken stoarn binne oan iensumens.”
Bij uitvaarten zijn officieel maximaal honderd personen welkom. Zij moeten zich houden aan de anderhalvemeterregel. In het Sneker crematorium is plaats voor zeventig. Er komen vaak minder. ,,Minsken binne tink ik dochs benaud dat se it firus oprinne”, stelt De Boer.
'Dan zag ik de familie alleen naar de auto lopen… Dat was triest'
De corona-omstandigheden maken veel indruk. ,,Zeker in het voorjaar vond ik het soms heftig”, vertelt directeur en uitvaartbegeleider Gerrit de Vries van Jelsumerhof en uitvaartcentrum Noorderhof in Leeuwarden.
,,Elkaar na afloop nog even ontmoeten was er toen niet bij. Dan zag ik de familie alleen naar de auto lopen… Dat was triest. Gelukkig zijn de regels voor ons wat soepeler geworden. Wij hebben ons werk steeds op een zo verantwoord mogelijke manier gedaan, binnen de beperkingen die er zijn.”
De Vries vertelt dat tot een week of drie geleden amper overledenen met corona werden opgebaard in de Noorderhof. ,,Maar de laatste tijd gebeurt het frequenter. Dan heb ik het over drie tot vier per week.”
Dienst via livestream
Van der Zwaag Uitvaartzorg in Oranjewoud heeft zich ,,op professionele wijze door de afgelopen maanden heen geslagen”, vertelt eigenaar Peter de Jong. ,,Maar het is fnuikend dat we door de regels soms niet kunnen meewerken aan een plan dat door de familie is bedacht.”
Ook De Jong ziet dat genodigden soms toch niet naar een crematie of begrafenis komen en de voorkeur geven aan het volgen van de dienst of plechtigheid via een livestream.
,,Vooral zestigplussers en mensen die uit het westen of zuiden van het land moeten komen, blijven voor de zekerheid vaak liever thuis. In andere delen van het land speelt corona een grotere rol. Wij hebben zelf niet veel overledenen met een corona-besmetting gehad. De laatste tijd misschien iets meer dan eerder het geval was, maar tot nu toe valt het wat dat betreft gelukkig mee”, aldus De Jong.