Meindert Talma en De Jonge Boschfazant blazen het protestlied nieuw leven in. Relativerend, met binnen- en buitenrijm

Elke maand gebeurt het in de Kroeg van Klaas in Groningen. De Meindert & Teun & De Jonge Boschfazant & Kesanova Show. Probeersels, experimenten, nieuwe dingen.

De Jonge Boschfazant, Adriaan Bosch, verzint verhalen bij gevonden foto-albums, of zelfs plaatjes die niets met elkaar te maken hebben, bijvoorbeeld. En elke maand stuurt hij een tekst naar Meindert Talma, de knoestige bard van Noordhorn , die daar dan een liedje van maakt. Soms wel enigszins aangepast.

Met binnen- en buitenrijm

,,De refreinen fan Adriaan binne faak wat lang, dy meitsje ik dan koarter. Sokke lytse dinkjes feroarje ik, mar it bliuwt syn tekst.” Met binnen- en buitenrijm in elk liedje, wil hij er graag bij gezegd hebben.

,,Die van morgen heb ik nog niet gehoord”, zegt De Jonge Boschfazant vanuit Westeremden – oorspronkelijk komt hij uit Oldeholtpade. Want ze doen het nog steeds, elke tweede donderdag van de maand in de Kroeg van Klaas. In coronatijd kon dat natuurlijk niet, in de kroeg, stel je voor. Toen werd de boel gestreamd vanuit poppodium Vera, ook in Groningen.

Das Audio Combo, met orgelridder André Dodde, wilde graag de begeleiding doen, vanuit Vera. En op die manier kwamen de liedjes uiteindelijk op de plaat. De titel Schandalig dekt de lading wel. Dat komt van een bord dat Kees de Vries, de Kesanova, ooit maakte – bruikbaar op alle soorten demonstraties. (De vierde vaste kracht is Teun de Vries (22), cabaretier en drummer, en vervanger van Igor Wijnker.)

De teksten van De Jonge Boschfazant zijn doorgaans tamelijk uitgesproken. Protestliedjes, zeg maar. ,,Het is wel leuk om iets te beweren”, zegt Bosch, ooit opgeleid – maar niet helemaal – tot filosoof.

Het protestlied, in de geest van Armand

Het leek de mannen destijds, rond 2015, wel goed om het protestlied weer nieuw leven in te blazen. Armand, Bosch heeft hem wel eens geïnterviewd, was net dood en het genre moest niet met hem ten onder gaan. ,,Adriaan is net in man fan hiel persoanlike teksten.”

Volgens Bosch moeten we zijn teksten niet altijd even serieus nemen. ,,We halen er wel eens wat mee uit.” Maar Talma ziet dat toch anders. ,,Syn algemiene teneur is, fyn ik dan: minsken, je moatte op in bysje reedlike manier nei inoar sjen, wy ha de wrâld en dêr moatte wy op in goede manier mei omgean, meiïnoar.”

Het protestlied heeft intussen een aardige comeback gemaakt, zie Hang Youth en andere jonge rebellen. Vergeleken met die generatie heeft Bosch, vindt Talma, meer een relativerende blik. ,,Dat er fan in ôfstân de boel in bytsje besjocht, op in reedlike manier.” Bosch denkt dan vooral aan het nummer De toekomst : ‘’ Elke visie of kijk heeft z’n eigen gelijk / Maak ieder verhaal eens wat mondiaal’. ,,Het is soms een beetje antropologie, hè.”

De Jonge Boschfazant als burgemeester, als chief

De jaren die hij in Afrika (Zambia en Malawi) doorbracht, aan de zijde van zijn vrouw die arts is, hebben die blik ook enigszins bijgesteld, al is Bosch de eerste om dat effect weer te relativeren. Talma en de hele vriendenclub zijn er wel eens op bezoek geweest. ,,Se woene him dêr wol hawwe as boargemaster, as chief .”

Op Schandalig maakt De Jonge Boschfazant zich op redelijke en relativerende wijze, vaak in duet met Talma, kwaad over verschillende zaken. De power van het populisme , het openings-statement, spreekt voor zich: ‘De power van ‘t populisme / Het popu, popu, popu populisme’. Of neem Armoedzaaier : ‘Geen beugel Grolsch, maar een blikje Schültebrau / Geen Heinz, maar Tomango Ketchup’.

Maar er is ook ruimte voor bezonkener observaties, zoals Een tochtje met de zeilboot . Compleet met een verwijzing naar conceptueel kunstenaar Bas Jan Ader uit Winschoten – die precies op die manier (ergens op de Atlantische Oceaan, weliswaar) stierf.

Ietsje meer Nietzsche

Bosch’ achtergrond in de filosofie duikt op in Ietsje meer Nietzsche . Voor hun show heeft hij nog veel meer nummers gemaakt over filosofen, zegt Talma, maar die komen wellicht op een volgende plaat. Dus dat biedt misschien ruimte voor observaties als ‘Karl Popper is een topper’ of ‘Heidegger, het loopt niet helemaal lekker’. ,,Kin der ek wol by”, zegt Talma.

Dit is Talma’s negentiende album. Zijn volgende plaat heeft hij, in demovorm, al naar zijn bandleden gestuurd, om komende zomer op te nemen. Daar hoort ook weer een boek bij, het volgende deel in zijn autobiografische romancyclus.

Er liggen genoeg liedjes met De Jonge Boschfazant op de plank voor nog een album, en Talma wil ook wel meer doen met diens verhalen. Bosch: ,,Maar dan moet ik er wel een leven bij hebben.”