Wat ons trof in 2020: beeldende kunst

1. Sightseeing

In februari opende in Kunsthalle Emden (D.) de tentoonstelling Sightseeing, over toerisme en wereldberoemde trekpleisters, verbeeld door talloze kunstenaars. Na de eerste lockdown en de reisbeperkingen konden we de bezienswaardigheden in het echt niet meer bezoeken. Zo kreeg de expositie in coronatijd een extra betekenislaag.

2. Diasporalia

In het Drents Museum maakte de Belgische kunstenaar Koen Theys de aangrijpende installatie Diasporalia. Deze bestaat uit 12 bronzen matrassen met de schamele bezittingen van vluchtelingen. De glimmende kleuren schuren met de schrijnende verhalen achter de voorwerpen. (Nog tot 31 januari.)

3. De flaporen van Rembrandt

Had Rembrandt flaporen? De Kampense kunstenaar Jan van Driel (zelf flaporen) ontdekte het. Het Stedelijk Museum in Kampen organiseerde rond dit gegeven een interessante tentoonstelling met hedendaagse kunst waarin het oor centraal staat. Oog voor het oor (nog t/m 24 januari).

Tip

De Duitse dada-kunstenaar John Heartfield (Helmut Herzfelde, 1891-1968) maakte sociaal bewogen collages en fotomontages, waarmee hij ageerde tegen onder meer fascisme en oorlog. Museum De Fundatie in Zwolle presenteert hem als ‘influencer avant la lettre’ in de tentoonstelling Fotografie plus dynamiet, vanaf 13 februari.

ILLAND PIETERSMA

1. Olphaert den Otter - gezien in Museum Belvédère, Heerenveen

Zijn expositie Aarde en Wereld begint bij binnenkomst met lieflijke landschappen en mooie wolkenluchten. Maar schijn bedriegt. Olphaert den Otter legt zijn vinger op veel zere plekken: de gevolgen van klimaatverandering, milieuvervuiling, oorlog en armoede… Geen makkelijke onderwerpen. Doordat hij de slachtoffers uit zijn beelden filtert, schokken die niet bij de eerste aanblik. Je moet ze goed bekijken om tot de kern door te dringen, en daardoor komt de boodschap beter over.

2. Gosse Koopmans –gezien in Museum Martena, Franeker

De kleuren van het oliepastelkrijt dat Gosse Koopmans gebruikt voor zijn panorama’s, zijn zeer levendig. Het plezier waarmee hij werkt, straalt je tegemoet. Zijn grote panorama’s in De binnen- en buitenwereld van Gosse Koopmans zijn opgebouwd uit vele losse vellen. Ze hebben een typische vertekening, waardoor je als het ware mee wordt genomen de ruimte in. Maar er is ook een andere laag, vooral in de huiselijke vertrekken die hij afbeeldt. Het oog voor detail en de liefde voor kleine dingen, herinneringen… die raakt.

Lees  ook [PREMIUM] Gosse Koopmans, schilder van herinneringen

3. Henk Schouman – gezien in H47, Leeuwarden

In H47 waren dit jaar veel meer mooie grafiektentoonstellingen te zien, maar het werk van Henk Schouman viel op door de ingenieuze manier waarop hij in zijn illustraties onderwerpen en hoofdfiguren in elkaar laat overvloeien. Schepen, paarden en de god Poseidon, soldaten en de stad Troje, en zijn hoofdfiguren de blinde dichter Belios en de jonge Xanthos. Krachtig en raadselachtig.

Lees ook [PREMIUM] Kunstenaar Henk Schouman in H47: vier lange fietstochten voor elke prent

Tip

Op uitnodiging van Media Art Friesland werkte Jildau Nijboer een week lang in talenpaviljoen Obe. Ze zamelde foto’s van Leeuwarders in, die ze vroeg hun uitzicht vanuit de voordeur vast te leggen. Die beelden combineert ze tot eigen werk, plakkend en knippend, tekenend en schilderend. Ik ben nieuwsgierig naar het eindresultaat.

GITTE BRUGMAN

1. 'Paint it black', Kröller-Müller Museum, Otterlo (nog te zien t/m 28 februari 2021)

Interessante tentoonstelling over de zeggingskracht van zwart, met als hoogtepunt de installatie ‘Zwart water’ van Armando. Geen white cube, maar een black space, met spiegelend water in een ondiep bassin. Betoverend en raadselachtig.

2. 'Gedompeld in een zee van niet weten', Philip Elchers, Groningen

Bescheiden presentatie bij het nieuwe boek van Annelies Alewijnse met visuele poëzie en intrigerende collages. Een troostplaats van papier.

3. 'Britse realisten', Museum MORE, Gorssel

Ik ging eigenlijk voor het randprogramma, maar de expositie bleek verrassend! Met fascinerende schilderkunst uit het interbellum.

Verder nog een eervolle vermelding voor ‘Artist’s Call’ van Museum Belvédère, een interactief project over de kracht van kunst in quarantainetijd.

Tip

Ik verheug me op veel, maar kijk o.a. uit naar ‘Belgische meesters’ in het Singer Museum, met werk van onder meer James Ensor, Léon Spilliaert en Gustave de Smet. Te zien vanaf 26 januari 2021 (corona volente).

SUSAN VAN DEN BERG

1. Henk Helmantel. Meesterschilder – Drents Museum, Assen

De schilderijen van Henk Helmantel kun je altijd en overal zien, in Westeremden en daarbuiten. Dat een tentoonstelling met zijn werk dan toch nog verrast, mag een wonder heten. Mogelijk gemaakt door de vormgevers van Studio Berry Slok.

2. Werkmans Bovenkamer – Grid, Groningen

Sinds oktober wordt drukker-kunstenaar H.N. Werkman in grafisch museum GRID herdacht met een compacte opstelling over zijn drukkersactiviteiten. De eerste wisseltentoonstelling bij die permanente opstelling laat zijn enorme invloed zien.

3. Grensgebied – CBK, Emmen

Geen Into Nature afgelopen jaar, maar toch een zeer veelzijdige tentoonstelling over de inspirerende werking van natuurgebied Bargerveen. Cor Sonke leverde de bijbehorende schilderijen. Peter Veen zorgde voor video, foto’s, audiokunst en teksten op papier.

Tip

Corona volente: JR, de Franse ‘photograffeur die de straat wakker maakte’. Groninger Museum, voorjaar.

JOEP VAN RUITEN