Welke ontwerper wint de Vredeman de Vriesprijs? Breng nu je stem uit op een van de zes genomineerden
Museum Joure. Foto: Maartje Roos
Stemmen voor de LC-publieksprijs? Scroll of swipe naar beneden voor het stemformulier
Goed design draagt bij aan het oplossen van economische of maatschappelijke vraagstukken, ontwerpers benaderen vraagstukken op het gebied van duurzaamheid, circulariteit en hergebruik op een creatieve manier. ,,Integere ontwerpers zijn dienstbaar, vakkundig en oplossingsgericht. Daarmee leveren ze een bijdrage aan de uitdagingen waar de samenleving voor staat’’, zo stelt de jury van de Vredeman de Vriesprijs.
De genomineerden van dit jaar tonen aan dat ‘het ontwerpen’ steeds meer de kaders van de discipline overstijgen, zo constateert de jury. ,,Het betekent ook dat het vak van ontwerpen verschuift, verbreedt, verandert en evolueert met de tijd. Dat vergt een goede educatie en infrastructuur, het stimuleren van de beroepspraktijk, het creëren van netwerken en broedplaatsen.’’
Investeren in een platform en in een goed klimaat voor ontwerpers verdient zich zeker terug. Hoewel de provincie lof verdient voor het al twintig jaar in stand houden van de provinciale vormgevingsprijs, kan ze niet zonder ,,te sturen op ontwikkelingen, op actualisering en vernieuwing in het werkveld. Want zonder goed aanbod is er ook geen aanleiding meer voor een prijs!’’, aldus de jury.
Ze raadt de provincie dan ook aan actie te ondernemen als ontwikkelingen achterblijven. Dat kan zij bijvoorbeeld doen door opdrachtgevers te stimuleren ontwerpers in de arm te nemen, en door het organiseren van panelgesprekken met vakmensen uit de ontwerpsector. ,,Daaraan gekoppeld kan ook besproken worden of de huidige vorm van de Vredeman de Vries Vormgevingsprijs nog wel aansluit bij de ontwikkelingen in de praktijk.’’
De prijs is bedoeld om een impuls te geven aan de vormgeving in Friesland en de belangstelling daarvoor te vergroten. De prijs staat open voor alle disciplines, waaronder grafisch ontwerp, productontwerp en ruimtelijke vormgeving. Voorwaarde is dat vormgever en/of opdrachtgever in Friesland gevestigd is.
Het aantal van 24 inzendingen bleef dit keer achter bij andere jaren. De jury kon hiervoor geen duidelijke reden aanwijzen. Lag het aan corona of waren de aangescherpte criteria voor deze editie misschien drempelverhogend? Is de doelgroep wel bereikt? Of is de belangstelling afgenomen?
De inzendingen zijn beoordeeld op artistieke kwaliteit, haalbaarheid, maatschappelijke en economische relevantie, waarbij is gekeken naar originaliteit van idee of concept, kwaliteit en bruikbaarheid van het ontwerp of product, duurzaamheid (van concept tot materiaalgebruik in de uitwerking), en de samenhang tussen deze eigenschappen. Daarbij keek de jury niet alleen naar het eindresultaat, maar ook naar het ontwerpproces, en de onderlinge samenwerking tussen opdrachtgever en ontwerper.
De jury bestond uit voorzitter Ann Maes (design consultant, curator), Lucas Verweij (directeur, recensent, kunsthistoricus), Dries van Wagenberg (curator, product ontwerper), Roelof Koster (grafisch ontwerper, adviseur) en Eileen Blackmore (concept developer). De organisatie van de prijs is in handen van Keunstwurk.
Vanaf vrijdag is in Museum Joure een tentoonstelling over de genomineerde ontwerpen te zien. Bezoekers kunnen vanaf nu tot en met 5 december stemmen voor de LC-publieksprijs. Op 10 december krijgen de winnaars in Museum Joure hun prijs overhandigd door gedeputeerde Sietske Poepjes.
De genomineerden
Ernst Bernson & Yvonne Willems ( LOKAALWERK ) voor hun tentoonstellingsontwerpen voor Talenpaviljoen Obe in opdracht van Tresoar
omschrijving:
Het gaat om de samenhangende vormgeving van de inrichting, grafische producten en ruimtelijke elementen voor drie opeenvolgende tentoonstellingen voor Tresoar in talenpaviljoen Obe rond kunstenaars uit het Friese archief: Waling Dykstra, JanMurk de Vries en Zoltin Peeter. Opgave was het zichtbaar maken van de relatie tussen Friese taal en landschap in verhouding tot literatuur en kunst. Daarbij werd het publiek uitgenodigd zich te verdiepen en daarmee het begrip en respect te vergroten voor diversiteit in taal, cultuur en landschap.
juryrapport:
Door steeds uit te gaan van een nieuw letterontwerp, als basis voor de uitingen en als reflectie op het onderwerp en de betreffende kunstenaar, ontstond een sterk verbindende stijl en identiteit die werd doorgevoerd in alle aspecten. De professionaliteit en het raffinement van het vakmanschap blijft in de diversiteit van elementen sterk overeind. Het enthousiasme ‘spat er vanaf’ en dat is ook zeker de verdienste van de opdrachtgever die de ontwerpers de ruimte heeft gegeven om binnen de strikte kaders van de opdracht toch te kunnen uitpakken.
Babke Dekker (Hofmeijer Dekker Ontwerpers), Johan van Gent (Stichting Erfgoed & Publiek) en Jos Blomsma Terwisscha & Wagenaar | Vormburo) voor het ontwerp van het Kennis- en informatiecentrum Hegebeintum in opdracht van Stichting Terp Hegebeintum
omschrijving:
Een inrichtingsteam heeft de inrichting verzorgd voor een laagdrempelige archeologische expositie in het nieuwe bezoekerscentrum van TWA Architecten. Het nieuwe kennis- en informatiecentrum op de hoogste terp van Friesland maakt deel uit van elf Friese archeologische steunpunten. De opdracht was om de bijzondere geschiedenis van het gebied en het benutten van de kernkwaliteiten van het terpenland langs de Friese kust toegankelijk te maken voor een brede doelgroep.
juryrapport:
Dit project laat vooral zien dat goed teamwerk tot meerwaarde leidt. De overzichtelijkheid van de inrichting heeft tot resultaat dat de kern van het verhaal goed wordt neergezet. De keuzes in materiaal en kleurgebruik zorgen ervoor dat de aandacht in de expositie uitgaat naar de producten waar het om draait. Het aanbod is in balans, tot in detail consequent aan de uitgangspunten en het ontwerp gaat nergens over de top. Het vormt een geheel waardoor het publiek de ruimte krijgt zich te verdiepen en op een goede wijze kennis kan maken met het archeologische verhaal. De inrichting sluit naadloos aan op de architectuur van het nieuw gebouwde centrum.
Lies van Huet (Lies Keramiek) voor het ontwerp van servies voor eenhandige beperking , in opdracht van Johan Thijssen (Co-Act)
omschrijving:
Een bijzondere opdracht voor keramiste Lies van Huet om een servies te maken voor mensen met een eenhandige beperking. Het resultaat is een kombord, noppenbord en kom-noppenbord in een uitvoering die aansluit bij borden in een zelfde stijl. Aangepaste borden zijn wel verkrijgbaar, maar zijn doorgaans afwijkend in vorm en materiaal van het overige serviesgoed dat op tafel staat. Met deze functioneel ontworpen keramische borden is dat anders. Iedereen aan tafel heeft eenzelfde set serviesgoed, waarmee het servies verschillen wegneemt en inclusiviteit bevordert.
juryrapport:
Dit ontwerp maakt de gedekte tafel tot een geheel, waarbij iemand met een beperking geen uitzondering vormt. Een mooie proeve van de meerwaarde van vakmanschap en een bijzonder voorbeeld hoe ambachtelijke kwaliteit ingezet wordt in een sociaal vraagstuk. Juist het handgemaakte karakter vormt een welkom tegengeluid in de vaak functionele klinische wereld van medische hulpmiddelen. Dit onderzoek in keramiek nodigt uit tot een verdere verbreding van het assortiment voor een ruimere toepassing.
Sjoerd Kooistra (Studio a heart that works) voor het ontwerp van een huisstijl voor Bûsdoek , in opdracht van de Fryske Brouwerij
omschrijving:
De Friese identiteit vormt de basis van het ontwerp van Bûsdoek. Dat levert een huisstijl met een bijzonder imago op. Aan de basis van het ontwerp staat een karakteristieke, eigenzinnige en originele letter. De naam Bûsdoek refereert aan de eerste productie van het bier waarbij een zakdoek als zeef werd gebruikt. De Friese identiteit wordt versterkt door het gebruik van de Friese taal.
juryrapport:
Bier hoort helder te zijn en dat zijn deze ontwerpen ook. Naast Friese taal wordt ook klare taal geschonken. Binnen de krappe marges in de markt valt dit sympathieke ontwerpwerk wel op door de samenhang, consequentheid en het frisse kleurgebruik. Ook de zorgvuldige overwegingen om zo weinig mogelijk materiaalverlies te hebben bij de productie van de verpakking is bij dit ontwerp waardevol. Door volmondig te kiezen voor het gebruik van de Friese taal op etiketten, viltjes en verpakkingen wordt Bûsdoek een product dat op eigentijdse wijze vormgeeft aan een streekproduct.
Dennis de Vries (BW H ontwerpers) voor het ontwerp van de huisstijl van en voor De Utrecht Leeuwarden
omschrijving:
Het in vergetelheid geraakte pand aan de Tweebaksmarkt in Art Nouveau stijl dat aan het begin van de vorige eeuw werd gebouwd als bijkantoor voor levensverzekeringsmaatschappij Utrecht is door een groep partijen weer nieuw leven ingeblazen. In 2017 was er vanuit het oogpunt van cultuurhistorie, kunst en architectuur een diepgewortelde belangstelling om het monument duurzaam en vakkundig te restaureren en te verbouwen. Om het historische gebouw open te stellen voor een breed publiek werden bij de renovatie klassieke elementen gecombineerd met moderne onderdelen. De grafische stijl voor o.a. de website, folders en boeken, sluit hierop aan met een speciaal hiervoor ontworpen eigen lettertype: De Utrecht Display. De rol van de grafisch ontwerper stopt niet bij het grafische werk. Als sparringpartner wordt ook meegewerkt aan de programmering en invulling van interacties met kunstenaars, die reageren op het pand.
juryrapport:
De grafische stijl sluit naadloos aan op de zeggingskracht en waarde van het pand. Het verbindt de klassieke en moderne elementen met wat anderen hebben bijgedragen aan deze karakteristieke verbouwing en stijlvolle inrichting. Een voortreffelijke samenwerking van disciplines. Het is een samenhangend geheel geworden. Door niet te stoppen bij de eigen opgave van de grafische vormgeving, maar met betrokkenheid en passie tot in de programmering mee te denken heeft de synergie tussen opdrachtgever en ontwerper het eindresultaat naar een hoger plan weten te tillen.
Ronald van der Zwaag (de stadsmeubelmaker) die op eigen initiatief het Transformatorhuis ontwierp
omschrijving:
Een transformatorhuisje in Wirdum, dat op de nominatie stond voor sloop, omdat er geen nieuwe bestemming voor kon worden gevonden, vormt de basis voor een transformatie naar een herbestemming als B&B. De ontwerper – meubelmaker en restaurateur – trok zich het lot van het vervallen pandje aan en diende een plan in dat lokaal positief werd ontvangen. Het uiteindelijke ontwerp en de metamorfose is gebaseerd op het laten samengaan van de oorspronkelijke elementen, de karakteristieke sfeer, de bijzondere plek in het landschap en de functionele eisen om in een transformatorhuisje te kunnen verblijven. De feitelijke ruimte is beperkt, maar door slimme oplossingen, zoals het uitkragen van de ramen, een handige indeling en een verrolbare trap, is een unieke B&B gecreëerd.
juryrapport:
Door passie, integriteit en gedrevenheid in combinatie met vakkundigheid, vernuft en de focus op goede uitgangspunten heeft deze bijna onmogelijke opgave van herbestemming tot een voortreffelijk resultaat geleid. Het is haast toveren met ruimte, binnen en buiten, waarbij interieur en exterieur naadloos in elkaar overlopen. Het transformatorhuisje is een prachtig voorbeeld van hoe lokale initiatieven met inzet van ontwerpkracht ook erfgoed weer een relevante functie kunnen geven voor de toekomst.
