De één zal moeiteloos slagen op het platteland, de ander krijgt het daar knap zwaar | filmrecensie 'Weg uit de stad' ★★★☆☆

Want waar de steden het platteland eerder leegzogen, is dat laatste nu herontdekt. Weg uit de drukte. Wat dat betreft is de documentaire al voor de première van vrijdag ingehaald door de werkelijkheid. Die plattelandstrek heeft nog veel meer aan kracht gewonnen dan de makers konden bevroeden. De krimp lijkt gestopt.

Uitkijken voor verkeerde energie

Immers, toen Jeulink en Tieman aan hun film begonnen moest corona nog komen. Het virus maakt het leven op platteland aantrekkelijker, en minder risicovol. Bovendien zijn stadshuizen inmiddels nog nauwelijks te betalen voor wie nog geen huis in de stad heeft.

De film vertelt niet het grote verhaal. Het gaat niet om cijfers en gevolgen. De makers zoemen in op die twee stellen, op het aanpassen, het ongemakkelijke soms. Door het zo klein te houden, zien we niet de volslagen mislukkingen die er vast ook zijn à lá Ik vertrek. Die hadden we vast meegekregen als er meer ‘buitenmigranten’ waren gevolgd. Productioneel te kostbaar, dat klopt.

We zien de als kunstenaars opgeleide Jouke Anema en Liz Wijma, die in Uithuizermeeden vol idealisme en met keihard werken de Eemstuin overeind houden als biologisch/dynamisch bedrijf. Wijma heeft zich wel eens bekeken gevoeld - waar zijn die softies mee bezig - en ze voelde zich eerst alleen in hun streven naar een betere wereld, met boeren in de omgeving die volop gif spoten. Dat help niks, weet ze nu. Verkeerde energie. ,,Je moet het voor jezelf goed doen en anderen moeten er ook zelf achter komen.”

Twee totaal verschillende vertrekpunten

Hun leven ziet er zwaar maar stabiel uit. Dat kan in Borgercompagnie wel eens anders gaan met Andor Molter en Anna van Houwelingen. Ze zijn vanuit Amsterdam naar het lintdorp gekomen en hebben daar een school betrokken. Vanuit heel verschillende vertrekpunten. Voor Molter, dj en sportdocent, is het een terugkomst naar de plek waar hij opgroeide.

De familie Molter is in Borgercompagnie bekend van haar cultuurboerderij. Het is evident dat Andor zijn kind eenzelfde leven gunt als het zijne. Hijzelf wil er de dorpelingen verbinden met fitnesslessen. Het is al even evident dat zijn partner tot en met het laatste shot haar bedenkingen houdt. Hoewel ze als programmeur van festival Hongerige Wolf in Noord-Groningen niet onbekend is met het platteland, oogt ze in alles als een verdwaalde stedeling.

Ze ziet hun keuze ook zeker niet zomaar als permanent. Ze kan er niet tegen dat dorpelingen zomaar in je huis staan. Best begrijpelijk. De rood/witte linten en ‘geen toegang’-papieren bij de feestelijke opening van hun verbouwde school spreken boekdelen. Mooi shot als ze met haar Amsterdamse bakfiets en hun kindje door de leegte fietst.

Geen spatjes

Tussendoor etaleren architect Jurjen van der Meer (ooit van het platteland naar Groningen gekomen) en antropoloog Jan Dirk Gardenier (van de stad naar Warffum gegaan) hun ervaringen plus hun filosofie. Gemene deler: je moet als aangespoelde stedeling vooral geen spatjes hebben.

De makers hebben prettig de tijd genomen voor hun scènes, er zijn mooie drone-beelden en hinderlijke muziek ontbreekt. Alleen is er meer te vertellen. Probeer een volgende film, die de gevolgen van deze ‘weg uit de stad’-tendens voor het platteland duidt.

In Groningen en Leeuwarden

Weg uit de stad , geproduceerd door Stichting Beeldlijn, gaat zaterdagmiddag 6 november in première in het Forum in Groningen en is daar zondag ook te zien. De film draait op 12 en 13/11 op het Noordelijk Film Festival in Leeuwarden en trekt dan langs een reeks Groninger dorpen: Sint Annen (12/11), Borgercompagnie (19/11), Hornhuizen (20/11), Onderdendam (25/11), Schouwerzijl (28/11), Garnwerd (9/12), Warffum (11/12), Finsterwolde (16/12), Steendam (19/1), Ezinge (22/1).