Dansen voor de Friezen

Zelf dansen: voor choreografen van een zekere leeftijd (Uri Ivgi is 55, Johan Greben bijna 57) ligt dat niet voor de hand, niet in het openbaar tenminste. Maar ja, het is corona.

Greben: ,,Ik liep er al tijden mee rond. Okee, we kunnen niks doen, we moesten voorstellingen afzeggen, vier of vijf projecten vielen ineens weg. Van de ene op de andere dag werkloos. Dus ik zei: kom op. Wij hebben elkaar, we kunnen gewoon de studio in en dingen doen. Wij hebben elkaar, we hoeven geen afstand te houden” – hij en Ivgi zijn partners, in het leven en in de kunst - ,,dus we kunnen elkaar voeden, inspireren.”

Dus toen Annet Huisman zich meldde om een documentaire te make over het duo hoefde ze niet lang aan te dringen om de twee weer aan het dansen te krijgen, voor de camera. ,,We zijn best wel druk, met het opzetten van een organisatie, werkplek zoeken, huis zoeken. Maar niet fysiek. Dus ja, wat is dan je identiteit als maker?”

Die ligt dus in het dansen. ,,Als je niks doet, ontwikkel je je ook niet. En dat wil je toch, als kunstenaar.” En dansen, natuurlijk doe je dat als choreograaf. Alleen, doorgaans niet meer op het podium of voor de camera. ,,Een nieuwe productie begint altijd binnen onze lijven. Dan gaan we met zijn tweeën op zoek naar een soort bewegingstaal die bij die productie past. Dat dansen hoeft niet op een dansersniveau. Het is een onderzoek: hoe verbeeld je je ideeën?”

Uri Ivgi en Johan Greben hadden al een behoorlijke carrière als danser achter zich toen ze zich stortten op het choreograferen. Ivgi deed dat in de Kibbutz Contemporary Dance Company, waar hij zich meldde na zijn diensttijd in het Israëlische leger, en Greben, geboren en getogen Leeuwarder, bij Het Nationale Ballet. Sinds een kleine achttien jaar werken ze samen – Igvi met zijn intuïtie, Greben met zijn analytische vermogen. ,,We kunnen echt totaal verschillende ideeën hebben. Maar dat is ook belangrijk. Hoe meer ideeën er op tafel liggen, hoe meer je kunt kiezen”

Subsidie

En van de zomer was er ineens dat verrassende nieuws. Het duo krijgt 300.000 euro per jaar van de provincie voor het opzetten van een professioneel dansgezelschap. Daarmee keert Johan Greben weer terug vanuit Amsterdam naar zijn geboortestad: het stel heeft net een huis gekocht, in de Leeuwarder wijk Achter de Hoven.

Als choreografenpaar werkten Ivgi & Greben tot nu toe doorgaans op projectbasis, in binnen- en buitenland. Een eigen groep, zegt Greben, ,,dat is al heel lang een droom. Bij mij al vanaf mijn eerste choreografie.” Dat uitgerekend Friesland hun die kans geeft, is mooi, en een direct gevolg van het Culturele-Hoofdstad-jaar, toen ze hier hun productie We Are In Trouble op de planken brachten.

,,Arno Brok, commissaris van de Koning, kwam naar onze première. Ik vertelde hem dat we eigenlijk een vaste plek zochten, en hij zei dat we dat misschien hier moesten proberen.” Dat knoopten ze in hun oren, en zo dienden ze een subsidie-aanvraag in. Met succes.

En nu is het duo druk met de opbouw van een eigen gezelschap. Ze hebben al plannen genoeg voor de komende vier jaar, om te beginnen met hun eerste voorstelling, gepland in oktober. Of eigenlijk een reeks van drie voorstellingen, onder de overkoepelende titel Trije. Beginnen op het Wilhelminaplein, ,,we gaan naar het publiek. Met vrijwilligers en amateurdansers. Laten we kijken of we met zo’n hele club een voorstelling kunnen maken in de open ruimte.”

Working with objects

Dan naar het Fries Museum, waarbij het publiek opnieuw wordt geprikkeld om mee te doen, ,, working with objects ”, zegt Ivgi. ’s Avonds vindt dit drieluik zijn bekroning met een dansstuk in De Harmonie, ,,en we hopen dat andere groepen en organisaties dan ook iets laten zien. Als een soort seizoensopening.”

Daarmee is deze voorstelling een soort beginselverklaring omtrent wat Ivgi & Greben Friesland willen brengen. Greben: ,,We willen een reisprogramma ontwikkelen rond onze voorstellingen. Om ons publiek te vinden, om een band met ze op te bouwen.” Het duo ziet een uitwisseling voor zich, tussen makers en publiek.

,,Dat is heel erg geprikkeld door onze ervaringen met Culturele Hoofdstad. Mensen wilden heel graag met ons praten, over onze voorstelling en wat ze hadden ervaren. We willen ons publiek meenemen in onze ideeën, onze motivaties, wat we graag met ons werk willen in de samenleving. Daarom willen we een programma om onze voorstellingen bouwen. Voorgesprekken, nagesprekken, een training, de studio openstellen, meet & greets. ” Waar hij aan toevoegt dat Uri erg goed kan koken. ,,Samen eten, om de tafel zitten, vraag maar, praat maar.”

En, uiteindelijk, misschien een voorstelling maken met het publiek. ,,In ieder geval dat ze zelf met hun lichamelijkheid aan de slag gaan. Maar dat is heel erg aftasten.” Hoe dan ook: dans naar Friesland brengen en Friezen naar de dans, en dan wel door de hele provincie, in samenwerking met al bestaande groepen en instanties. ,,We hebben meer te bieden dan alleen een dansvoorstelling maken in ons eigen bubbeltje.”

Waarbij het goed treft dat Friesland, en Leeuwarden, erg ten goede veranderd zijn. Greben: ,,Ik ken Leeuwarden uit de tijd we er met zijn allen weg wilden, de wereld in, dingen doen die hier niet konden. Maar er is een enorme inhaalslag geweest, met allerlei jongeren en organisaties die heel erg graag dingen willen doen. Hier kun je nog echt pionieren. En niets is leuker dan dat.”

Als alles goed gaat, wordt Neushoorn de uitvalsbasis voor de groep, ,,daar zijn een paar goede studio’s, en het zit op een mooie plek in de stad. Dat is ook goed voor die opleidingen daar, die kunnen ook iets hebben aan ons.” En er wordt gesproken over een dansproject in het kader van landschapskunstproject Sense Of Place – met tien vissersschepen.

Intussen wordt de opbouw van het gezelschap danig gedwarsboomd door dat verrekte coronavirus. Ivgi & Greben mikken op een internationale bezetting, maar audities, dat ligt lastig in deze tijd. ,,Audities via Zoom, dat is helemaal niet ideaal. Het gaat er niet alleen om hoe hoog iemand zijn beentjes kan doen, het gaat ook om de persoonlijkheid van zo’n danser, om de chemie met de groep. En ze moeten interesse hebben in die uitwisseling met het publiek. Dat heeft ook niet iedereen.”

Nu mikken ze op maart voor die audities, ,,maar we waren aanvankelijk van plan om dat in oktober te doen.” Enne, Friese dansers dan? ,,We kennen wel een paar goede dansers. En die komen ook auditie doen.”

En, zullen ze Amsterdam niet missen? Uri Ivgi: ,,Ik denk dat we het daar te druk voor krijgen.”

Ivgi & Greven wachten in beweging: zaterdag, NPO2, 15.30 uur, zondag, Omrop Fryslân, 17 uur, herhaling elk uur.